25 اردیبهشت ماه،سال روز بزرگداشت "حکیم ابوالقاسم فردوسی" جامعه علمی، فرهنگی و ادبی ایران و جهان را به تکاپویی ارزشمند، در زمینه شناخت آثار شاعر گرانمایه ایران زمین وا داشته است تا به این بهانه،دستاوردهای ادیبان و محققان در این حوزه، در دسترس عموم قرار گیرد. شاید از این رهگذر،نه فرزانهی توس را که خود را به خرد زنده کنند چرا که او به حقیقت با کوششی چهل ساله ادبیات و تاریخ ایران زمین و خود را زنده و پاینده کرد و برای همیشه از گزند ناملایمات در امان داشت. او خود می فرماید:
بـــنــاهــای آبــاد گــردد خـراب ز بــاران و از تــابـــش آفتــاب
پی افکندم از نظم کاخی بلند که از باد و باران نیابد گزنـــــد
بـر ایـن نامه بر سالها بگذرد بخواند همی هر که دارد خرد
نمیرم از این پس که من زنده ام که تخم سخن را پراکنده ام
عاشقان و رهجویان او نیز به پاسداشت حکمت و خردمندی، این روز را با نوشیدن جرعههایی از شاهنامه این گونه گرامی داشتند:
در آستانهی روز بزرگداشت فردوسی
مراسم شاهنامه خوانی در میدان فردوسی مشهد
همایش بزرگداشت فردوسی ، توسط آموزش و پرورش مشهد
شاهنامه " تلفیق شاعرانه اسطوره و عرفان "
سومین کنگره بزرگداشت فردوسی در تهران
بزرگداشت فردوسی در شهرکرد و یزد
بزرگداشت "حکیم ابوالقاسم فردوسی" در دانشکده زبان های خارجی دانشگاه تهران
کمبریج درباره تحقیقات شاهنامهپژوهی گزارش میدهد
فردوسی نماد جاودانه فرهنگ ایران
شب های فردوسی در فرهنگسرای نیاوران
شعرخوانی شاعران تبریزی در «بزرگداشت فردوسی»
نمایش قالی سخنگو بیضایی در روز بزرگداشت فردوسی
شاهنامه فردوسی جهان اندیشه و فرهنگ
همزمان با فرا رسیدن روز بزرگداشت فردوسی مراسم بزرگداشت او در فرهنگ سرای شفق برگزار می شود. در این جشن فریدون جنیدی درباره فردوسی و شاهنامه سخن خواهد گفت.
در این مراسم دکتر فریدون جنیدی درباره زندگی فردوسی، آثار و اشعار این شاعر ایرانی و جایگاه او در ادبیات ایران و جهان، نقش شاهنامه در هویت ایرانی و پیشینه داستانهای شاهنامه سخنرانی میکند.
دکتر فریدون جنیدی، شاهنامهپژوه، ایرانشناس، مدرس دانشگاه و نویسنده ایرانی و از پژوهندگان فرهنگ و زبانهای باستانی در سال ۱۳۱۸در شهر نیشابور زاده شد. وی بیش از ۳۰ سال از عمر خود را برای ویرایش شاهنامه صرف کرده است. از دیگر فعالیت دکتر جنیدی میتوان به تأسیس بنیاد نیشابور در سال ۱۳۵۸ اشاره کرد.
جنیدى تا امروز هفت بار شاهنامه را ویرایش کرده که این شاهنامه تمام بیتهاى افزوده به شاهنامه را در برمىگیرد و همچنین براى هر کدام از این ابیات پنج دلیل افزوده شدن آن ذکر شده است. وی پیش از این کتابهایى نظیر زندگى و مهاجرت آریاییان بر پایه گفتارهاى ایرانى، نامه فرهنگ ایران (۳ جلد)، داستانهاى شاهنامه (9 جلد)، حقوق بشر در جهان امروز و حقوق جهان در ایران امروز را به چاپ رسانده است.
وی معتقد است کسى که شاهنامه را ویرایش مىکند، باید ابتدا با زبانهاى باستانى آشنا باشد، زیرا اصل شاهنامه از روى زبانهاى پهلوى و اوستایى ترجمه شده است. این پژوهشگر، آشنایى با اندیشههاى دینى ایران باستان را از دیگر ملزومات یک مصحح شاهنامه مىداند.
جنیدی می گوید: به دلیل ستمی که از زمان غزنویان با افزودن بیتهای ساختگی به شاهنامه روا داشتهاند، دریافت شاهنامه برای جوانان با دشواری همراه است. باید کسی میبود که بتواند شاهنامه را به درستی ویرایش کند. روان فردوسی و نیاکان، من را برانگیخت تا چنین کاری را پس از هزار سال انجام دهم.
وی با اشاره به شاعران مزد بگیر دربار غزنوی گفت: آنها خود را به زری که از محمود میگرفتند، فروخته بودند و در شعرهایشان پهلوانان شاهنامه را کوچک میشمردند. پس حرکت فرهنگی وجود نداشت تا جلوی افزودهها به شاهنامه را بگیرد. ما ایرانیان که به زنده بودن روان درگذشتگان باور داریم، باید بدانیم که هزار سال بود که روان فردوسی از این افزودهها در رنج بود. خرسندم با ویرایشی که از شاهنامه انجام دادهام روان فردوسی را شادمان کردهام.
حکیم ابوالقاسم فردوسی، حماسهسرا و شاعر بزرگ ایرانی در سال 329 هجری قمری در روستایی در نزدیکی شهر توس به دنیا آمد. فردوسی شاهنامه را که یکی از بزرگترین نوشتههای ادبیات کهن فارسی است در سال ۳۷۲ خورشیدی به پایان رساند. طول عمر فردوسی را نزدیک به 80 سال دانستهاند، که اکنون حدود هزار سال از تاریخ درگذشت وی میگذرد. در ایران روز ۲۵ اردیبهشت به نام روز بزرگداشت فردوسی نامگذاری شده است.
«یادمان فردوسی بزرگ» به کوشش کانون فردوسی بزرگ با همراهی خانه شهریاران جوان در فرهنگسرای ورشو برپا میشود.
رییس جمهور در آیین شبی با شاهنامه:فردوسی، هویت تاریخی ایران زمین را زنده کرد.
دکترمحمود احمدینژاد، رییس جمهور، در نشست «شبی با شاهنامه» گفت: فردوسی پرچم انسانیت را در برابر خوی جاهلی برپاداشت. فردوسی آمد و هویت ایران زمین را زنده و مأموریتهای تاریخی ملت ایران را یادآوری کرد. او همه عقاید توحیدی و عدالتخواهانه را در قالب بیانی بسیار ساده، پرجاذبه و مردمی و البته بسیار عمیق به نظم کشید.
هنر نقالی با حضور مسئولین کشوری و استانی در فهرست میراث معنوی ثبت ملی شد. به گزارش سناباد نیوز، اسفندیار رحیممشایی، رئیس دفتر رئیس جمهور در مراسم ثبت ملی نقالی در فهرست میراث معنوی که با حضور رئیس سازمان میراث فرهنگی و معاونان سازمان در پارک علم و فناوری مشهد برگزار شد، گفت: رونق نقالی نیز امری لازم است و در این راستا باید متون لازم از دل شاهنامه تولید شود تا دستمایه کار نقالی برای نسل جدید باشد. به گفته این مقام مسئول تولید سریال و فیلم سینمایی فردوسی با قابلیت عرضه در صحنههای بینالمللی در کمیسیون فرهنگی دولت به صورت جدی پیگیری میشود. در این راستا از تمامی صاحبنظران در بخش موسیقی، فرهنگی، تاریخی، سیاسی و اجتماعی درخواست می کنیم که با نگاهی عمیق به زندگی این حکیم بزرگ اثری بزرگ و شگرف تولید کنند. مشاور رئیس جمهور اضافه کرد: همچنین باید دهها اثر نمایشی در صحنههای سینما و تئاتر برگرفته از داستانهای شاهنامه تولید شود و من مسئولیت نظارت بر این کار را بهعهده خواهم گرفت تا با حمایتهای بزرگ شاهد تولیدات فراوانی در این زمینه باشیم. رئیس دفتر رئیس جمهور در ادامه یادآور شد: گسترش زبان فارسی در سراسر دنیا یکی از مهمترین وظایف دولت به شمار میآید. وی گفت:بنا به تأکید رئیس جمهور از این پس در شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی که زیر نظر شخص رئیس جمهور تشکیل جلسه خواهد داد شاهد برنامهریزی به منظور گسترش زبان و ادبیات فارسی در مهمترین محافل و مراکز بزرگ ادبی در سراسر جهان خواهیم بود. وی فردوسی و شاهنامه را نماد بقاء و ماندگاری ملت بزرگ ایران توصیف کرد و افزود: شاهنامه در طول هزار سال زنده ماند و امروز زندهتر از همیشه است و ملت ایران امروز زندهتر از همیشه تاریخ است. وی تصریح کرد: شاهنامه اثری است در قالب و زوایایی مشخص که دریافتهای کلانی از آن بهدست میآید و سراینده پاکزاد آن پیرو مکتب عقل و خردگراست. مشایی با اشاره به اینکه شاهنامه هر چه باشد نمادی از حقیقت و شخصیت فردوسی است، اظهار داشت: افسوس میخورم که ما برای بیان نقش تاریخی فردوسی تنها از موحد بودن و اعتقاد او به رسول اکرم و عشق به ائمه اطهار سخن میگوییم در حالیکه زندگی او همه عشق به مرام علی (ع) است. رئیس کمیسیون فرهنگی دولت بیان داشت: یکی از ظرفیتهای مهم نقالی موسیقی است در این راستا سالانه باید مسابقات و جشنوارههایی به منظور ایجاد رقابت بین صاحبان هنر در عرصه نقالی برگزار شود و شاهد تولد نقالان این میراث تاریخی کهن برای آیندگان باشیم. بر این اساس نقالی باید در کنار موسیقی بخشی از فعالیتهای فرهنگی و هنری ما تلقی شود. وی در ادامه تأکید کرد: سیاستمداران ما باید برای نقطهنظرات و پیامهای خود از شاهنامه استفاده کنند. مشایی نقالی را یکی از ظرفیتهای شاهنامه دانست که از درون شاهنامه همچون اخگری از اجاق بیرون آمده است. وی در ادامه این مطلب افزود: نقالی ظرفیت بزرگی است که ساعتها، روزها، ماهها و سالها باید در مورد ظرفیتهای آن درسها داد و آموخت. مشاور رئیس جمهور بر رواج نقالی تأکید کرد و گفت: پژوهشگران باید مفاد علمی،هنری و موسیقایی شاهنامه را برای نقالی در اختیار نوآموزان قرار دهند و با این موضوع در کنار تدریس زبان و ادبیات فارسی آشنا شوند. این مقام مسئول در دولت ادامه داد:شاهنامه محصولی در مقیاس توس، خراسان و ایران نیست بلکه در مقیاس جهان نیز نیست اگر جهان را در یک برهه از زمان مورد توجه قرار دهیم. مشایی تأکید کرد: شاهکار اثری است که از قید زمان آزاد است آنکه در قید زمان است به تغییر زمان نابود است و جای خود را به اثر دیگری با زمان جدید میدهد بر این اساس شاهکار باید از قید مکان هم آزاد شود هر چه از مکان و زمان آزادتر باشد جنبه و موضوعیت شاهکار بودن هم بالاتر و عظیمتر خواهد بود. حمید بقایی نیز در مراسم ثبت ملی نقالی در فهرست میراث معنوی با بیان این مطلب افزود: هم اکنون معاونت گردشگری در اماکن گردشگری راهاندازی نقالی و آموزش آن را فراهم کرده است. وی افزود: در بسیاری از مجالس به جای نواختن موسیقیهای مختلف باید نقالی و فرهنگ آموزش آن را ترویج کنیم و این امر باعث ایجاد تفنن و آرامش خواهد شد. معاون رئیس جمهور ادامه داد: اگر به تاریخ ایران توجه کنیم میبینیم در طول این چندهزار سال این کشور مورد هجوم و تاخت و تاز بیگانگان و حملات گسترده نظامی و فرهنگی، سیاسی همچون اسکندر ، مغول، افغانها ، روسیه و انگلیس بوده است اما علیرغم این همه تاخت و تازها سرزمین ایران همچنان پاک و پابرجا باقی ماند این در حالی است که هیچ کشوری به اندازه ایران مورد حمله قرار نگرفته و اگر چنین بوده یا از صحنه روزگار محو شده و یا فقط از آن اسمی باقی مانده اما فرهنگ و تمدنی کاملاً متفاوت دارد. بقایی با اشاره به کتیبههای تاریخی برجا مانده از دورههای مختلف گذشته کشور اظهار داشت: وقتی حاکمان گذشته از اهورامزدا تقاضا میکنند این سرزمین را از گزند بدیها، قحطی، خشکسالی و دشمنان در امان بدانرد به جز عنایت الهی هیچ چیز دیگری برای آن نمیتوان یافت مبنی بر اینکه ایران در طول تاریخ ایستاده و پابرجا باقی مانده است. معاون رئیس جمهور با اشاره به اینکه ایرانیان نه در زمان خلیفه دوم بلکه در زمان رسول اکرم مسلمان شدند، یادآور شد: ما ایرانیان در زمان حاکم یمن که نامه خسرو پرویز را دریافت کرده بودند مسلمان شدیم بنابراین ما ایرانیان پس از اعراب اولین جماعتی بودیم که به اسلام ایمان آوردیم اسلام با ما حل شده و بیاحترامی به ایرانیان است که برخی میگویند ایرانیان به اجبار مسلمان شدهاند هیچگاه ایرانیان چیزی را به جبر و زور نپذیرفتند. رئیس سازمان میراث فرهنگی در توضیح این مطلب گفت: مغولان، یونانیان و سایر اقوام تلاش بسیاری برای اشاعه ادیان خود در ایران داشتند اما همه این تلاشها بینتیجه بود. وی با اشاره به مذاکرات کراسوس سردار رومی و سرنا سردار اشکانی افزود: علیرغم تعداد اندک سپاه ایران سرنا توانست لشکر روم را با روش جنگهای پارتیزانی شکست دهد و تا مدتها روم که اقتدار غرب به شمار میرفت جرأت نمیکرد به مرزهای ایران وارد شود و حالا اینها میآیند فیلم سیصد را میسازند. این مقام مسئول در سازمان میراث فرهنگی یادآور شد: پس از ورود دین مبین اسلام به ایران متأسفانه با به قدرت رسیدن بنی امیه و بنیعباس ناسیونالیسم خشک تند عربی تحت لوای اسلام شایع شد. معاون رئیس جمهور گفت:بنیعباس که ایرانیان نقش مهمی در به قدرت رسیدن آنها داشتند میخواستند فرهنگ و تمدن ایران را نابود کنند در چنین شرایطی که حکومت مقتدری در ایران وجود نداشت و حاکمان محلی با رگ و ریشههای خارج از مرزهای ایران بر این سرزمین حاکم بودند فرهنگ و تمدن ایران با خلق شاهنامه سربلند حفظ شد. بقایی شاهنامه را علم استقلال فرهنگی ما در آن دوران توصیف کرد و افزود: فردوسی سردار و دژبان این علم استقلال است و شاهنامه دژ فرهنگی ما در برابر سد بنیعباس و تمام کسانی بود که میخواستند فرهنگ ایران را از بین ببرند. رئیس سازمان میراث فرهنگی ادامه داد: فردوسی این دژبان فرهنگی خود از مردان اهل بیت است و شاهنامه فردوسی تقدیر الهی است زیرا نوشتن شاهنامه کار خارقالعادهای است 30 سال همت و اراده جز از عنایت الهی ناشی نمیشود. معاون رئیس جمهور در ادامه افزود: خداوند اینجا به فردوسی لطف و نظر داشته و مسئولیت این مأموریت خطیر بر عهده وی گذاشت. این مقام مسئول در سازمان میراث فرهنگی متذکر شد:این سرزمین باید برای مأموریتی بس بزرگ زنده بماند برای روزی که دنیا سراسر عدالت میشود و ما در این مسیر عدالت پرچمدار اصلی آن باشیم. بقایی یادآور شد: در حقیقت شاهنامه علم استقلال در آن برهه زمانی و تمامی ادوار تاریخی است به عبارتی فردوسی سردار فرهنگی ایران است. به گفته این مقام مسئول این جفاست که در حق فردوسی بگوییم میخواست شاهنامه را با تعدادی سکه معاوضه کند.فردوسی هیچگاه حاضر نبود چنین شاهکار حماسی را در مقابل چند سکه و از یک سلطان که اصلش ایرانی نبوده معاوضه کند. وی در ادامه از سایر سازمانها و دستگاههای دولتی خواست که ارزش و منزلت این حماسه تاریخی کشور زنده نگهدارند و به جایی برسانند که دنیا بداند ما ایرانیان این بوده،هستیم و خواهیم بود.