دکتر ایرج گلدوزیان

در سال ۱۳۱۸ خورشیدی در مشهد متولد شد. دورة ابتدایی را در مشهد و دورة متوسطه را در دبیرستان فرخی تهران به پایان رساند. در سفرهایی که طی دهة ۱۳۴۰ به فرانسه کرد، دوره های یک سالة جرم یابی ، کشف جرایم و جرم شناسی را که ویژة ضابطین دادگستری بود، در دانشکدة حقوق پانتئون و مدرسة عالی مولن فرانسه گذرانید. در سال ۱۳۴۴ وارد دانشکدة حقوق دانشگاه تهران شد و در سال ۱۳۴۸ رتبه اول کنکور فوق لیسانس حقوق جزایی گردید. در سال ۱۳۴۹ به فرانسه رفت و دردانشکدة پانتئون دکترای دانشگاهی حقوق جزا را دریافت کرد. وی در سال ۱۳۵۱موفق به دریافت دیپلم تحصیلات عالی حقوق خصوصی (D.E.S.) شد. سپس دکترای تخصصی علوم کیفری را دریافت کرد. دکتر گلدوزیان به مدت دو سال در دادگاه شهرستان کرتیل پاریس به کارآموزی نزد قاضی اجرای مجازاتها پرداخت . در سال ۱۳۵۵ با ارائه پایان نامة (قیومیت جزایی ، به دکترای دولتی حقوق بعد از اخذ (D.E.S.) دست یافت . در همین سال سمیناری دربارة قیمومیت جزایی در دیوان عالی کشروفرانسه برگزار کرد که از سوی استادان و قضات و صاحبنظران حقوق این کشور موردتوجه قرار گرفت و متن آن در نشریة علم کیفر و حقوق جزای فرانسه به چاپ رسید و دردائرة المعارف فرانسه از آن استفاده شد. ترجمة آن نیز در نشریة حقوق تطبیقی دانشکدة حقوق به چاپ رسید. 

پس از بازگشت به ایران در ۱۳۵۵ به عنوان محقق در مؤسسه مطالعات حقوق اسلامی وتطبیقی دانشکدة حقوق دانشگاه تهران مشغول به کار شد و همزمان در دانشگاه ملی ایران ، موسسه علوم بانکی ، مجتمع آموزش عالی قم ، دانشکدة حقوق دانشگاه تهران (عضو هیأت علمی ) دانشکده علوم قضایی ، دانشگاه شهید بهشتی به تدریس پرداخت که تا هم اکنون نیز ادامه دارد. وی دارای رتبة استادان دانشگاه بوده و وکیل دعاوی ،مشاور حقوقی ، و مترجم رسمی نیز می باشد. همچنین ایشان دارای درجه پروفسوری حقوقاست.هم اکنون چهار دهه تحصیل، تحقیق و تدریس در حوزه هاى حقوق جزا و حقوق خصوصى را در کارنامه خود دارد و در مقاله اى که چندى پیش به قلم آیت الله العظمى سیستانى مرجع شیعى ایرانى مقیم عراق در روزنامه کثیرالانتشار داخل ایران چاپ شد، این مرجع شیعى در یک مورد به کتاب «بایسته هاى حقوق جزا»ى این استاد دانشگاه تهران استناد کرده است.

ایرج گلدوزیان متولد ۱۳۱۸ شهر مشهد است که تحصیلات ابتدایى را در همان شهر طى مى کند و دوره متوسطه را در شهر تهران و در مدرسه فرخى واقع در جنوب تهران به پایان مى رساند.

دیپلم علوم طبیعى را از این دبیرستان به سال ۱۳۳۷ اخذ مى کند. به یاد دارد که به عنوان عضو تیمهاى والیبال و فوتبال مدرسه اش در سطح دبیرستان هاى جنوب و شرق تهران مقام اولى را کسب مى کند. شاگردى که پینگ پنگ هم بازى مى کرده و از جنبه اخلاقى و تربیتى به گونه اى بوده که دبیران مدرسه فرخى از او به عنوان الگو یاد مى کرده اند و از دیگر دانش آموزان مى خواسته اند که مثل او باشند. این نوع برخوردها باعث مى شده که او بیش از پیش نسبت به دیگران محترمانه رفتار کند.
در سال ۱۳۳۷ به خدمت نظام وظیفه اعزام مى شود و در قسمت حقوق و قوانین ژاندارمرى خدمت مى کند. بعد از گذراندن دوران سربازى در سال ۱۳۴۰ در رشته زبان و ادبیات فرانسه دانشکده ادبیات دانشگاه تهران تحصیلات خود را ادامه مى دهد. او در سال ۱۳۴۴ در رشته حقوق دانشکده حقوق دانشگاه تهران هم پذیرفته مى شود، بالاجبار دوره ۶ ساله تحصیل در زبان فرانسه را ناتمام گذاشته و به تحصیل در رشته حقوق روى مى آورد. در کنکور ورودى حقوق نفر سى و چهارم مى شود و رشته حقوق قضایى را براى تحصیل بر مى گزیند. در اسفند سال ۱۳۴۷ به عنوان دانش آموخته این رشته کار خود را در این دوره به پایان مى رساند.
او البته در سال ۱۳۴۰ به کشور فرانسه عزیمت نموده و دوره یک ساله کلاسهاى جرم یابى و کشف علمى جرایم و جرم شناسى را که مخصوص ضابطین دادگسترى فرانسه بوده، در دانشکده حقوق پانتئون (Panteon) و مدرسه عالى مولن فرانسه گذرانده است.
او در کنکور ورودى فوق لیسانس دانشکده حقوق و علوم سیاسى در رشته حقوق جزایى موفق به احراز رتبه اول مى شود. بعد از دو ترم تحصیل در این رشته در سال ،۱۳۴۹ علم آموزى اش را در این دوره ناتمام و به زعم خودش به دانشگاه معتبرترى در اروپا راه پیدا مى کند.
وى عازم فرانسه شده بود و به طور همزمان در چند رشته مصمم مى شود تحصیلاتش را در مقاطع عالى ادامه دهد.
در دانشکده پاریس ۲ (پانتئون) در رشته حقوق خصوصى مشغول تحصیل شده و در سال ۱۳۵۲ فارغ التحصیل این رشته در مقطع کارشناسى ارشد شناخته مى شود. او دکتراى دانشگاهى رشته حقوق جزا را در همان دانشکده از همان سال ۴۹ شروع و در سال ۱۳۵۱ به پایان مى رساند، ولى دیگر از تزش با عنوان «جغرافیاى جزایى ایران» دفاع نمى کند.
باز دکتراى تخصصى (سیکل سوم) علوم کیفرى را که از همان ۱۳۴۹ شروع کرده بود، در سال ۱۳۵۲ به پایان مى رساند با تزى تحت عنوان «آزادى مشروط».
«آزادى مشروط در حقوق ما هم پذیرفته شده. کسى که محکومیت به حبس پیدا کرده، بعد از طى کردن نصف مدت حبس اگر تضمین کافى بدهد که در آینده مرتکب جرم نشود و رفتارش هم از این موقعیت حکایت کند دادگاه مى تواند با آزادى مشروط او موافقت کند. اگر این فرد نوعى مرتکب جرم جدید شود، مجازات جرم جدید را با مجازات جرم قبلى باید تحمل کند. در ایران دادگاه آزادى مشروط را مى تواند تعیین کند و در فرانسه قاضى اجراى مجازات ها با این نوع آزادى موافقت مى کند».
اعطاى آزادى مشروط، از طرف دادگاه قانوناً ارفاق تلقى مى شود و لذا رد تقاضا قابل شکایت نیست. در ضمن جلب رضایت مدعى خصوصى شرط استفاده از آزادى مشروط نیست. مدت آزادى مشروط اصولاً شامل بقیه مجازات است ولى دادگاه مى تواند مدت آن را تغییر دهد و در هر حال در اجراى ماده ۴۰ قانون مجازات اسلامى کمتر از یکسال و زیادتر از پنج سال نخواهد بود. مگر اینکه بقیه حبس کمتر از یکسال باشد که در این صورت مدت آزادى مشروط معمولاً برابر بقیه مدت حبس است.
علاوه بر این موارد، ارتکاب هر نوع جرم در مدت آزادى مشروط حتى جرایم غیر عمدى باعث از بین رفتن آزادى مشروط است. ایرج گلدوزیان در تز خود از چنین تاسلیسى مفید و مناسب دفاع مى کند. وى مدرک دکتراى حقوق دولتى حقوق را نیز در سال ۱۳۵۵ با دفاع از تز «قیمومت جزایى» اخذ مى کند.
وى در ارتباط با این تز مى گوید: «اشخاصى هستند که به ارتکاب جرم عادت دارند و قادر به کنترل وثبات خودنیستند. در فرانسه، تاسلیسى در پوشش مکتب دفاعى اجتماعى ایجاد شد که چنین فردى مجازات حبس اش ۱۰ سال باشد ولى این فرد تحت نظارت تشکیلات قضایى در اردوگاههاى خاصى باشد. به مدت ۵ سال این موضوع تحت بررسى قرار گرفت و بالاخره نتیجه گرفته شد که اجراى چنین حالتى براى کشور فرانسه پر هزینه خواهد بود. او در مقابل ۵ استاد راهنما، مشاور و متخصص و در عین حال مشهور و صاحب نام در زمینه حقوق از تز خود دفاع مى کند و با درجه افتخار آمیز کارش را در این خصوص به پایان مى رساند.
در همان زمان سمینارى درباره قیمومت جزایى در دیوان عالى کشور فرانسه برگزار شد که از سوى استادان و قضات و صاحب نظران حقوق این کشور مورد توجه قرار گرفت و متن ارائه شده توسط گلدوزیان و همکارانش در زمینه قیمومت جزا در نشریه علم کیفر و حقوق جزاى فرانسه (۱۹۷۶) به چاپ رسید و ترجمه آن هم در شماره ششم نشریه مؤسسه حقوق تطبیقى دانشگاه تهران انتشار یافت.
او در ارتباط با تز آزادى مشروط، قریب به دو سال در دادگاه شهر کرتیل پاریس نزد قاضى اجراى مجازات ها کار آموزى داشته است. ثمره این کار آموزى را هم آشنا شدن با نحوه اجراى عدالت و دقت در دادرسى در آن کشور قلمداد مى کند.


 
در زمان حضورش در فرانسه از سفر به شهرهاى فرانسه و دیگر شهرهاى فرانسوى غافل نبوده و چه به صورت گروهى و چه به صورت فردى به مسافرت رفته است وى اعتقاد دارد در آنجا افراد چندان وارد زندگى خصوصى دیگران نمى شوند. «ممکن است یکى دو بار پیش شما بیایند و یکى دوبار هم شما را به منزل خود دعوت کنند. در مجموع وجهه ما ایرانیان در آنجا از نظر افکار عمومى بهتر از آفریقایى ها و اعراب است. البته ژاپنى ها در آنجا نسبتاً محبوب هستند».
ایرج گلدوزیان بعد از بازگشت به ایران یعنى در سال ۱۳۵۵ تا سال ۱۳۷۰ در دانشگاه ملى «شهید بهشتى» به صورت حق التدریس مشغول به تدریس شده بود. از سوى دیگر به عنوان محقق در مؤسسه حقوق تطبیقى دانشگاه تهران هم کار تحقیقاتى را از سر گرفت تا سال ۱۳۵۸. از این سال در مجتمع آموزش عالى قم (وابسته به دانشگاه تهران) عضو هیأت علمى شد و در سال پس از آن نیز استادیار و عضو هیأت علمى دانشکده حقوق و علوم سیاسى دانشگاه تهران شد.
او علاوه بر کار تدریس و تحقیق چند سال در معاونت ادارى - مالى دانشکده حقوق دانشگاه تهران به کار پرداخت و قبل از آن هم مدیر کل حقوقى دانشگاه تهران شده بود.
گلدوزیان داراى پروفسورى حقوق و عضویت در هیأت علمى دانشگاه بین المللى هاوایى است. در سال ۱۳۶۸ با تقدیر هیأت ممیزه دانشگاه تهران دانشیار مى شود و در سال ۱۳۷۳ استاد این دانشگاه. حکم پایه ۲۶ استادى وى نیز در روز هشتم تیرماه ۱۳۸۴ به ایشان ابلاغ شده است.
او همواره در سالیان اخیر تلاش کرده کتاب هایش «به روز» باشد و از این روحتى کتاب هایى با تیراژ ۵ هزار جلد او پس از اندک زمانى نایاب مى شود.
در حال حاضر تهیه کتاب حقوق جزا جرائم اقتصادى را در دست تألیف دارد.
مى گوید: هر چقدر تعداد دانشجویانش در کلاس بیشتر باشد لذت بخش تر است، مثلاً کلاس هاى مقطع لیسانس برایش اینگونه است و او در چنین فضایى به ذوق مى آید.
از حقوق به خاطر اجراى قانون و برقرارى نظم و امنیت در جامعه دفاع مى کند و در پایان چنین اظهار نظرى دارد: 
«هدفم جلب افکار دانشجویان به حاکمیت قانون و احترام به حاکمیت قانون است. خوبى و بدى اش را نباید چندان بهانه کنیم، بالاخره اجراى قانون با همین وضع کنونى از هرج و مرج جلوگیرى مى کند».