شاهنامه‌ای نفیس به خط «محمد مومن» رونمایی شد

شاهنامه‌ای صفوی در چهارمین دوره همایش بزرگداشت فردوسی رونمایی شد. کاتب این شاهنامه که در سال ۱۰۰۸ قمری، در روزگار صفویان به دستور حسین‌خان شاملو کتابت شده است، محمد مومن است به نوشته منابع، محمد مومن در سال ۹۴۸ وفات یافته است  اما در این همایش هیچ اشاره‌ای به سال مرگ محمد مومن کرمانی، کاتب «مفتاح الخزاین» و «عجایب الاسرار» که در اغلب منابع، ۹۴۸ قمری آمده است، نشد.هارمین دوره همایش بزرگداشت فردوسی پنج‌شنبه (۵ خرداد) در مجموعه‌ فرهنگی تاریخی کاخ نیاوران برگزار ‌شد و تا ۸ شب با رونمایی از شاهنامه‌ای ارزشمند و به یادگار مانده از روزگار صفوی به پایان رسید.
این شاهنامه نفیس در سال ۱۰۰۸ قمری، در روزگار صفویان و به دستور حسین‌خان شاملو به خط محمد مومن کتابت شده است و ۴۵۶ برگ دارد. این نسخه به خط نستعلیق و بر روی کاغذ سمرقندی در هرات نوشته شده است و اندازه آن ۲۵ در ۳۸ است.
ویژگی برجسته این شاهنامه، کامل بودن آن است، افزون بر این که دارای تصاویری مینیاتوری است. شاهنامه یاد شده، در مخزن کتابخانه مجموعه فرهنگی ـ تاریخی نیاوران نگهداری می‌شود. 

در این همایش دکتر فرح زاهدی، مدرس فرهنگ و زبان‌های باستانی درباره «کتیبه‌های یافت شده در پنجکند و نگاره‌های رستم» سخن گفت و گزیده ‌فیلم پخش‌نشده‌ای از مجتبی مینوی درباره‌ فردوسی برای نخستین‌بار به نمایش درآمد که مینوی درباره فردوسی و سرایش شاهنامه سخن گفته بود. علی دهباشی، سردبیر مجله بخارا دیگر سخنران این مراسم بود.
سردبیر مجله بخارا گفت: نام و یاد مجتبی مینوی به علت کثرت آثار و میراث عظیمی که برجای گذاشته است و نیز مقالات و کتاب‌ها و یادداشت‌های ارزنده‌ای که از او در دست است، فراموش نشدنی است. نام مینوی با شاهنامه نیز همراه است. مینوی به شاهنامه عشق می‌ورزید. این عشق از دلبستگی او به ایران سرچشمه می‌گرفت و آغاز آن به آشنایی او با ایران باستان بازمی‌گشت.
وی خاطرنشان کرد: مینوی در سال ۱۳۰۵ زبان پهلوی را نزد «هرتسفلد» فراگرفت. این آشنایی با زبان پهلوی، سبب دلبستگی او به تاریخ ایران پیش از اسلام شد و او را واداشت تا دو کتاب درباره ساسانیان را به فارسی ترجمه کند.
دهباشی یادآور شد: سال‌های جوانی مینوی به تصحیح متون زبان فارسی گذشت. مهم‌ترین کار او هم تصحیح جلد اول شاهنامه‌ای بود که کتابفروشی بروخیم در آن سالیان چاپ کرد. با فروغی نیز در تهیه خلاصه شاهنامه همکاری کرد. مینوی تا پایان عمر دمی از اندیشیدن به شاهنامه نیاسود. او از این که می‌دید جهانیان شاهنامه را بیش از ما شناخته‌اند، رنج می‌برد و با آن که قدر کارهای شاهنامه‌شناسان بیگانه را می‌دانست، اما می‌گفت که ایرانیان باید خود به نشر و ویرایش شاهنامه بپردازند.
این پژوهشگر یادآور شد: هنگامی که در سال ۱۳۴۸ پیشنهاد بنیانگذاری «بنیاد شاهنامه» را دادند، مینوی شایسته‌ترین کسی بود که می‌توانست مدیریت آن بنیاد را بپذیرد. او ویرایش شاهنامه را بر هر کار دیگری که درباره شاهنامه صورت بگیرد، برتری می‌داد و می‌گفت که نباید تنها به این دلخوش باشیم که خیابانی را به نام فردوسی نامگذاری کنیم.
وی افزود: هنگامی که مینوی در تیرماه ۱۳۵۰ سرپرستی بنیاد شاهنامه را پذیرفت، با شور و شوق کار خود را آغاز کرد و روزی ۵ ساعت در بنیاد کار کرد. مجله «سیمرغ» را هم بنیاد گذاشت که درباره تحقیقات شاهنامه‌پژوهی بود. نخستین ثمره کوشش مینوی در آبان ۱۳۵۲ به بار آمد و او در این سال «داستان رستم و سهراب» را منتشر کرد. 

دهباشی در پایان سخنانش یادآور شد: آرزوی دوستداران زبان و ادبیات فارسی این بود که چاپ دوره کامل شاهنامه توسط مینوی انجام بگیرد و به دست مردم ایران برسد. 

حجت‌‌الله شکیبا، هنرمند نقاش، که نتوانسته بود در همایش شرکت کند، نوشتار کوتاهی برای قرائت در این مراسم فرستاده بود. شکیبا در نوشتار خود اشاره کرده بود که همواره آرزو داشته است هنر نقاشی را با شاهنامه پیوند بزند و اکنون با کشیدن ۴۰ تابلو درباره شاهنامه و فردوسی، به این آرزوی دیرینه خود دست یافته است. این تابلوها به‌زودی به صورت کتاب چاپ و عرضه خواهد شد.
مصطفی میرآقا، استاد نگارگر نیز از لزوم توجه بیشتر به شاهنامه و آموزه‌های ادبی پیشینیان سخن گفت. به گفته وی، در ۲۰ آوریل ۲۰۱۱ میلادی، نمایشگاهی به نام «نگارگری ایرانی» در سازمان فرهنگی یونسکو در نیویورک برگزار شده که موضوع آن شاهنامه بوده است.
شعرخوانی افشین مارابی، شمس خلخالی و ایران طبیب از دیگر برنامه‌های همایش بود. فرزین طاهری نیز به اجرای تک نفره داستان سیاوش شاهنامه پرداخت.
این همایش با همکاری انجمن فرهنگی بیستون، کمیسیون ملی یونسکو ایران، انجمن جوانان سپید پارس، گنجینه نقش جهان، پایگاه پژوهشی هخامنشیان، انجمن ایلام‌شناسی، هفته‌نامه امرداد، مجله فرهنگی و هنری بخارا، مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران، و بنیاد فرهنگی جمشید برگزار ‌شد و در بخش جانبی این همایش، نمایشگاه نقاشی «کودکان و شاهنامه» که از یکم خرداد ماه گشایش یافته، میزبان بازدید‌کنندگان بود.