شاهنامه، حکمت‌الاشراق به زبان حماسی است

استاد ‌دینانی گفت:حکمت‌الاشراق سهروردی شاهنامه به زبان فلسفه و شاهنامه، حکمت‌الاشراق به زبان حماسی است. سهروردی همان فردوسی به زبان فلسفه و فردوسی یعنی سهروردی به زبان عامه است. فردوسی سینه به سینه با حماسه تمدن درخشان و بی‌نظیر تاریخ ایران را زنده کرده است. 

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران،مراسم بزرگداشت شیخ شهاب‌الدین سهروردی چهره برجسته حکمت، فلسفه و عرفان در فرهنگ ایران زمین با حضور رئیس دفتر رئیس جمهور، رئیس سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری و رئیس موزه ملی در برگزار شد.
غلامحسین ابراهیمی‌دینانی در ادامه سخنانش گفت:‌ همه آن‌ها که اهل تحقیق تاریخی‌اند براین حقیقت اذعان دارند که در طول تاریخ بشر نظیر هومر، سوفوک و فردوسی نداریم و کتاب شاهنامه فردوسی به گفته همه محققان یکی از مهم‌ترین حماسه‌های جهان است.
این اشراق‌شناس خاطرنشان کرد: شاهنامه هویت ایرانی است و فردوسی سینه به سینه با حماسه تمدن درخشان و بی‌نظیر تاریخ ایران را زنده کرده است ولی در ایران شاهنامه کم خوانده می‌شود. کتاب ابن سینا به دلیل آنکه درطول هزارسال کتاب درسی بوده ‌است خوانده شده اما سهروردی حدود هشت قرن مورد غفلت واقع شده‌ است.
وی افزود: تاریخ خواندن با فلسفه تاریخ متفاوت است، باید تاریخ ایران را با فرهنگ غنی‌اش تحلیل کنیم. اسلام را ایرانی‌ها فهمیدند و علی (ع) هم اسلام را فهمید، به همین سبب است که ما به علی (ع) عشق می‌ورزیم. عرفان و فلسفه در ایران بوده و از صدر اسلام تا امروز در جغرافیای عظیم اسلامی عرب یک فیلسوف تراز اول غیرایرانی یافت نمی‌شود. بسیاری فلسفه را در غرب آموخته‌اند اما از تراز علامه طباطبایی، شیخ اشراق و ابن‌سینا در کشورهای عربی یک دانه هم نیست.
این فلسفه‌پژوه با بیان این مطلب ‌که افتخارم به استخوان‌های پوسیده و پادشاهی نیست،‌ گفت: نیاید با تاریخ‌ غنی ایران دشمنی کنیم. متاسفانه کسانی آن ‌قدر ایرانی مآب شده‌اند که با اسلام مخالفت می‌کنند و گروهی به بهانه اسلام با تاریخ غنی ایران دشمنی می‌کنند، فارغ از این‌که هر دو شکست خواهند خورد، راه وسط و راه درست، راستی است، مسیری که سهروردی رفته است.
به گفته این دانشگاه، سهروردی بیش از هر فیلسوف ایرانی و حکیم اسلامی به قرآن تسلط داشت و هماره روزه می‌گرفت و قرآن می‌خواند. سهرودی حکمت اشراق را از جایی آغاز کرد که ابن سینا آن را در آن جا به پایان برد، خوشبختانه آثار سهرودی امروز خوانده شده و اندیشه او مورد توجه قرار می‌گیرد.
سهروردی حامل پیام بزرگی برای تاریخ است
سپس منوچهر صدوقی‌سها اشراق‌شناس ایرانی گفت: شیخ اشراق مربعی از تفکر، تصوف، تشیع و سیاست و حامل پیام بزرگی برای تاریخ است. چهار طریق برای کشف حقایق در تمدن ما وجود داشته است که آن‌ها را حکمت مشاء، حکمت اشراق، کلام و عقل تعبیر می‌کردند.
وی افزود: حکیم مشایی کسی است که برای دریافت حقایق مبنا را عقل قرار می‌دهد و متکلم نیز همان حکیم مشایی به قید تقید به دین است. حکیم اشراقی نیز مبنا را تزکیه قرار داده و عارف نیز همانند او به قید تقید به شرع است.
صدوقی‌سها با بیان این‌که تحقیق، عارف بودن شیخ شهید را مسلم کرده است، افزود: سهروردی اگر قرار از جنبه فلسفی بررسی شود بهتر است او را عارف و یا صوفی متفکر بخوانیم. برترین کتاب شیخ اشراق را حکمت‌الاشراق است و در این کتاب شیخ اشراق می‌گوید که قصد دارد مناظره‌های خود را بیان کند.
به گفته صدوقی‌سها، شیخ اشراق ذاتا شهودی است و تفکرش در مرحله دوم قراردارد. برای بنده شیخ اشراق شیعی است اما اگر هم شیعه نباشد قطعا متشیع است. شهاب‌الدین سهروردی مصلح سیاسی ، فکری ، اقتصادی روزگار خود بود و بر همگان مسلم است که کشته شده او یک اتفاق سیاسی است و شاهان وقت تحمل او را تاب نیاوردند.
وی بر ارتباط محی‌الدین عربی با شیخ اشراق تاکید کرد و افزود: معتقدم محی‌الدین در بحث ولایت به عنوان رکن اصلی مکتب ابن عربی است از شیخ اشراق متاثر بوده است.
برای شیخ شهید موسسه‌ای فاخر در سهرورد ایجاد شود
نجف‌قلی حبیبی اشراق‌شناس به نام ایرانی، از رئیس سازمان میراث فرهنگی خواست در راستای معرفی و تبیین اندیشه‌های شهاب‌الدین سهروردی در زادگاه این اندیشمند فاخر ملی، موسسه فرهنگی ایجاد شود. وی افزود: سهروردی بین حکمت اسلام و ایران و فلسفه و دین و دیانت ارتباط برقرار کرده و حرکت برونمندی را در مشرق زمین پدید آورده که همچنان می‌درخشد.
وی افزود: از جمله کارهای مهم سهروردی، که هنوز برای ما اهمیت داشته ونشان از قدرت فرهنگ غنی ایران دارد، آن است که تمام فرهنگ‌های دوران خود، فرهنگ‌های مصری، هندی، ایرانی و... را تلفیق کرده و اندیشه‌ای را به تاریخ عرضه کرده است، اندیشه‌ای که هنوز نظیر ندارد.
وی خاطرنشان کرد: او فلسفه ذوقی مشرق را با فلسفه استدلالی و عقلی مغرب تلفیق کرده و با ارایه تعریف این هر دو را برای جامعه ضروری دانست. اختلاف خصوصا در حوزه اندیشه مایه انحطاط و بدبختی جامعه است و سهروردی اختلافات اجتماعی را در قالب فکری آشتی داده و بین حکما سازش ایجاد کرد.
حبیبی احیا اندیشه ایرانی در قالب اندیشه اسلامی را از دیگر اقدامات مهم سهروردی دانست و افزود: شیخ شهید این دو مفهوم را آن‌قدر ظریف در هم آمیخته که تفکیک آن‌ها ممکن نیست.
وی حکمت الاشراق را مهمترین کتاب سهروردی دانست و افزود: شیخ شهید همزمان با نوشتن حکمت الاشراق، کتاب‌های حکمت مشاء و التلویحات را نیز به نگارش در‌آورد. کتاب‌هایی که امروزاز منابع ارزشمند به حساب می‌آیند.
این اشراق‌شناس بنام با بیان این‌که سهروردی از این رو که آثارش مورد تجدید چاپ قرار گرفته و مطالعه می‌شوند، فیلسوف خوشبختی است، گفت: درسال‌های اخیر فعالیت‌های زیادی در حوزه اندیشه سهروردی صورت گرفته که از آن می‌توان به کتاب شعاع اندیشه و شهود در فلسفه سهروردی به قلم غلامحسین ابراهیمی‌دینانی اشاره کرد.
به گفته حبیبی، سهروردى در سال 549 هجری در روستای سهرورد متولد و تحصیلات خود را در مرآقه سپری کرد. او سپس آموختن را نزد استادی گمنام و بی‌نظیر به نام مجدالدین جیلی آغاز کرده و به همین سبب مدتی را با فخر رازی هم‌درس شد.
درباره جیلی اطلاعات دقیقی در تاریخ نیست اما همان بس که او دو شاگرد بی‌نظیر را که هر دو شورشگر اوضاع اجتماعی خود بودند به تاریخ هدیه کرد، یکی سهروردی که حکمت اشراق را پی نهاد و دیگری فخررازی که تشکیکات فوق‌العاده زیادش در فلسفه هنوز منشاء سوال و جواب‌های فلاسفه است. او در آینده تحصیلات رسمی خودرا در اصفهان به پایان برده و سپس به سیر آفاق و انفس پرداخته و بعد در حلب ساکن می‌شود.  

در پیوند با همین جستار بخوانید 

تاثیر عقل سرخ بر فردوسی بررسی می‌شود 

شاهنامه اگر نباشد، اشراق ایران می‌خشکد