خراسان هماره بزرگترین کانون میهن‌گرایی آریاییان بوده است. آیین چراغ‌برات که این روزها در خراسان برپا داشته می‌شود،یکی دیگر از نشانه‌هایی است که این گرایش را به آشکاری نشان می‌دهد. در سده‌های آغازین گروش ایرانیان به اسلام که با ستم و شمشیر تازیانی چون عمربن خطاب و امویان، این مردمان وادار به پذیرش آیین تازندگان به سرزمینشان بودند و گرنه باید گردن به گرز دژخیمان تازی می‌دادند. و همگام با سَپَردن خاک سرزمینشان به زیر سم اسپان تازی و لگدمال شدن ارزش‌ها و آیین‌های نیاگانشان، در این اندیشه افتادند تا با رنگ و رویه‌ای اسلامی دادن به بسیاری از آیین‌های کهن برجامانده از کیش پیامبرشان زرتشت،از نابودی آن‌ها در برابر آیین‌های تاری-اسلامی جلوگیری کنند. راهکار و سگالش ناب یکی از باریک‌ترین روش‌های مردمان شکست خورده در برابر پیروزمندان فرمانروا است. که در دیگر ملل مغلوب کمتر می‌توان آن را دید. باری این ایرانیان و خراسانیان اندیشمند به آیین فروردگان با دادن رنگ و بویی اسلامی، برای نمونه این آیین را به نیمه شعبان که از دید پیامبر اسلام پس از رمضان،با فضیلت‌ترین ماه‌ها ست، انتقال دادند.
در روزگار لگام‌داری تازیان نافرهیخته‌ی تازه از دل بدویت گریخته،نه تنها دوباره زنده کنند، بلکه آن را تا ایران و ایرانی است. جاودانه کردند.
درباره چراغ‌برات بیشتر بخوانید:
چراغ‌برات؛آیین همنشینی خراسانیان با مردگان