«نقل سهراب کشی» روایتی تازه از شاهکار فردوسی

علیرضا حیدری- خراسان

سوگنامه رستم و سهراب هیچ گاه کهنه نمی شود و هر بار که می خوانی فردوسی را برای این شاهکار تحسین می کنی. داستان ممتاز «رستم و سهراب» حکیم توس که در میان همتایان خود در جهان ادبیات یک سر و گردن بالاتر است، بارها شنیدن دارد و خواندن و دیدن. این سوگنامه نامبردار ادب فارسی بارها در نقالی ها و شاهنامه خوانی ها شنیده شده است اما باز هم می توان شنید و به سوگ سهراب اندوهگین شد.

مگر داستان ها و رمان هایی چون «بینوایان» و «هملت» و امثال آن بارها و بارها به فیلم درنیامده و یا به روی صحنه نرفته است؟ که البته هر کدام با هنر و نگاه آفرینندگان آن متفاوت بوده است. داستان رستم و سهراب را هم گرچه بارها در نقالی ها شنیده و دیده ام اما استاد محمد یگانه، دو تارنواز برجسته خراسانی و یکی از استادان بنام موسیقی مقامی به کمک هنر وخلاقیت خویش سال هاست، نقالی و دوتار را به هم آمیخته است و در ترکیبی خلاقانه قصه ای سوزناک تر از رستم و سهراب را روایت می کند.

استاد یگانه و گروه دوتارنوازش این بار در تلفیقی با هنر نمایش «نقل سهراب کشی» را چند روزی در تالار شهر مشهد به روی صحنه بردند. عباس جانفدا که طراحی و مدیریت هنری این کار را برعهده دارد به همراه گروه دوتارنوازان یگانه (مهدی هاشمی، امیر خسروانی، علی پورعطایی، مصطفی کریم زاده، علیرضا ملکی، جابر دلربایی و حمید مهدوی) و بازیگران این نمایش (تارخ اردشیری، پوریا گوهری، ایمان محمدحسینی، رضا نجف زاده، زهره وکیلی، سپیده مهربویان) و هنرمندی ویژه استاد محمد یگانه، نقلی نواز «نقل سهراب کشی» را به اجرا گذاشتند.گرچه این کار روز گذشته آخرین اجرای خود را روی صحنه برد اما شاید هنوز فرصت ها برای اجراهای مکرر این کار فراهم باشد تا مشتاقان بیشتری روایتی متفاوت از داستان رستم و سهراب را شاهد باشند.

سوگنامه رستم و سهراب گرچه در ذات خود و به قلم و طبع حکیم توس غم انگیز و اندوهناک است اما با صدای دلنشین استاد یگانه و سوز دوتار او که به خوبی در جان داستان می نشیند، ماهیت تراژیک «رستم و سهراب» را دوچندان می کند و تماشاگر بیش از پیش با اندوه رستم همراه می شود.

«نقل سهراب کشی» گرچه روایتی ترکیبی از نقالی، موسیقی مقامی و نمایش است اما نشان از آن دارد که می توان با بهره گیری از هنرخلاقانه و به شیوه هایی نوین هنوز هم این گونه داستان ها را روایت کرد. چنان که در این کار شاهکار فردوسی این شاعر برخاسته از خاک گوهرخیز خراسان با زبان فخیم این سرزمین در روایت موسیقایی استاد یگانه و نمایشی به خوبی و هنرمندانه اجرا شده است.