پـــــــور تــــــوس
سال ۱۳۸۸،سال فردوسی بزرگپـــــــور تــــــوس
سال ۱۳۸۸،سال فردوسی بزرگ«شاهنامه» الهام‌بخش شاعران و هنرمندان است
رانچسکو باندارین، معاون مدیرکل یونسکو در بخش فرهنگ، به مناسبت پایان
هزاره سرایش شاهنامه و برگزاری همایش بین‌المللی «هزارمین سال سرایش
شاهنامه فردوسی» پیامی ارسال کرد. وی با اشاره به اساسنامه یونسکو، فردوسی
را به دلیل استفاده از شعر به عنوان ابزاری الهام‌بخش و آموزنده، حامل و
پیشرو در اجرای رسالت یونسکو می‌داند.
در بخشی از آیین افتتاحیه این همایش، محمدرضا سعیدآبادی، دبیرکل کمسیون ملی یونسکو در ایران، پیام فرانچسکو باندارین، معاون مدیر کل یونسکو در بخش فرهنگ را به مناسبت پایان هزاره سرایش شاهنامه قرائت کرد.
باندارین در آغاز پیام خود آورده است: «یونسکو مفتخر است که یکی از تصمیمات اتخاذ شده در جریان 181امین نشست شورای اجرایی سازمان، به برگزاری رویدادهای ارزشمند ملی و بین‌المللی، برای بزرگداشت هزاره نخست سرایش شاهنامه فردوسی در جریان سال‌های 2010 و 2011 منجر شد.»
در ادامه این پیام با تاکید بر این موضوع که، «شاهنامه» فردوسی، پایه‌گذار اشعار والای حماسی در زبان فارسی و احیاگر و حیات‌بخش گونه‌ای روان از زبان فارسی شد، آمده است: «زیبایی خارق‌العاده «شاهنامه»، الهام‌بخش شاعران و هنرمندان حوزه‌های مختلف از جمله نقاشان مینیاتور و خطاطان بوده است. اشعار حماسی شاهنامه بنیان و اساس بسیاری از با ارزش‌ترین نسخ خطی جهان از جمله شاهنامه، بایسنقری بوده است که در سال 2007 در فهرست حافظه جهانی یونسکو به ثبت رسید اما اثر فردوسی نه فقط به خط که به نمایش و نقالی نیز زنده است و به این ترتیب قرن‌ها پس از سرایش آن همچنان آموزنده و اثرگذار است و دل‌ها را تسخیر می‌کند.»
معاون مدیر کل یونسکو در بخش فرهنگ، معتقد است «شاهنامه» فردوسی نقشی بسیار اثرگذار بر هوش و استعداد انسان و مشارکتی فعال در تولید دانش داشته است.
بخش دیگر این پیام به مهارت فردوسی در سرایش «شاهنامه» اشاره داشت، که در آن آمده بود: «فردوسی با مهارتی بی‌نظیر و با نوگرایی خاص خود صحنه‌های نبرد را در تاریخ و افسانه به تصویر می‌کشد و بدون این‌که خشونت را ترویج کند، درد سوگ و شوربختی را به خواننده منتقل کرده و چهره نامیمون و ناخوشایند جنگ را به تصویر می‌کشد و به این ترتیب خواننده را بر آن می‌دارد تا دوستی و محبت را بر احساس ظن و نفرت ارجحیت دهد. فردوسی به این ترتیب از شعر به عنوان ابزاری الهام‌بخش و آموزنده استفاده می‌کند و از این رو می‌توان او را حامل و پیشرو در اجرای رسالت یونسکو دانست.»
باندارین در پایان پیام خود، با تاکید بر این امر که شناخت جایگاه جهانی فردوسی تنها به فارسی‌زبانان ایران، افغانستان و تاجیکستان محدود نمی‌شود، عنوان کرد: «اعراب، هندی‌ها و مردم ترکیه نیز به این شناخت رسیده‌اند، ضمن این‌که قرن‌هاست شخصیت والای فردوسی در اقصا نقاط جهان شناخته شده و برای همه قابل احترام است. نام او در میدان فردوسی، در رم در ایتالیا و در کتابخانه‌های Wadham College در آکسفورد در انگلیس و در شهر Berat در آلبانی جاودانه شده است. فردوسی هدیه‌ای ارزشمند برای نسل بشر برجای گذاشت. به امید آن‌که «شاهنامه» او همچنان روشنگر راهمان در این هزاره جدید باشد.»
همایش بین‌المللی «هزارمین سال سرایش شاهنامه فردوسی» از دوم تا چهارم آذر در سالن مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی برپاست.
در بخشی از آیین افتتاحیه این همایش، محمدرضا سعیدآبادی، دبیرکل کمسیون ملی یونسکو در ایران، پیام فرانچسکو باندارین، معاون مدیر کل یونسکو در بخش فرهنگ را به مناسبت پایان هزاره سرایش شاهنامه قرائت کرد.
باندارین در آغاز پیام خود آورده است: «یونسکو مفتخر است که یکی از تصمیمات اتخاذ شده در جریان 181امین نشست شورای اجرایی سازمان، به برگزاری رویدادهای ارزشمند ملی و بین‌المللی، برای بزرگداشت هزاره نخست سرایش شاهنامه فردوسی در جریان سال‌های 2010 و 2011 منجر شد.»
در ادامه این پیام با تاکید بر این موضوع که، «شاهنامه» فردوسی، پایه‌گذار اشعار والای حماسی در زبان فارسی و احیاگر و حیات‌بخش گونه‌ای روان از زبان فارسی شد، آمده است: «زیبایی خارق‌العاده «شاهنامه»، الهام‌بخش شاعران و هنرمندان حوزه‌های مختلف از جمله نقاشان مینیاتور و خطاطان بوده است. اشعار حماسی شاهنامه بنیان و اساس بسیاری از با ارزش‌ترین نسخ خطی جهان از جمله شاهنامه، بایسنقری بوده است که در سال 2007 در فهرست حافظه جهانی یونسکو به ثبت رسید اما اثر فردوسی نه فقط به خط که به نمایش و نقالی نیز زنده است و به این ترتیب قرن‌ها پس از سرایش آن همچنان آموزنده و اثرگذار است و دل‌ها را تسخیر می‌کند.»
معاون مدیر کل یونسکو در بخش فرهنگ، معتقد است «شاهنامه» فردوسی نقشی بسیار اثرگذار بر هوش و استعداد انسان و مشارکتی فعال در تولید دانش داشته است.
بخش دیگر این پیام به مهارت فردوسی در سرایش «شاهنامه» اشاره داشت، که در آن آمده بود: «فردوسی با مهارتی بی‌نظیر و با نوگرایی خاص خود صحنه‌های نبرد را در تاریخ و افسانه به تصویر می‌کشد و بدون این‌که خشونت را ترویج کند، درد سوگ و شوربختی را به خواننده منتقل کرده و چهره نامیمون و ناخوشایند جنگ را به تصویر می‌کشد و به این ترتیب خواننده را بر آن می‌دارد تا دوستی و محبت را بر احساس ظن و نفرت ارجحیت دهد. فردوسی به این ترتیب از شعر به عنوان ابزاری الهام‌بخش و آموزنده استفاده می‌کند و از این رو می‌توان او را حامل و پیشرو در اجرای رسالت یونسکو دانست.»
باندارین در پایان پیام خود، با تاکید بر این امر که شناخت جایگاه جهانی فردوسی تنها به فارسی‌زبانان ایران، افغانستان و تاجیکستان محدود نمی‌شود، عنوان کرد: «اعراب، هندی‌ها و مردم ترکیه نیز به این شناخت رسیده‌اند، ضمن این‌که قرن‌هاست شخصیت والای فردوسی در اقصا نقاط جهان شناخته شده و برای همه قابل احترام است. نام او در میدان فردوسی، در رم در ایتالیا و در کتابخانه‌های Wadham College در آکسفورد در انگلیس و در شهر Berat در آلبانی جاودانه شده است. فردوسی هدیه‌ای ارزشمند برای نسل بشر برجای گذاشت. به امید آن‌که «شاهنامه» او همچنان روشنگر راهمان در این هزاره جدید باشد.»
همایش بین‌المللی «هزارمین سال سرایش شاهنامه فردوسی» از دوم تا چهارم آذر در سالن مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی برپاست.
همایش جهانی هزارمین سال سرایش شاهنامه برگزار می‌شود
همایش جهانی هزارمین سال سرایش شاهنامه از دوم تا چهارم آذر با حضور
شاهنامه‌پژوهانی از ایران و دیگر کشورهای جهان در سالن دایرةالمعارف بزرگ
اسلامی برگزار می‌شود.به گزارش (ایبنا) ، این همایش به کوشش معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی
(واحد مجری: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی)، مشارکت شورای عالی
انقلاب فرهنگی (کمیته فرهنگ و تمدن اسلام و ایران) و با پشتیبانی یونسکو و
مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار می‌شود .
با توجه به اهمیت نامگذاری سال ۲۰۱۰ میلادی به مناسبت فرارسیدن هزارمین سال سرایش شاهنامه فردوسی از سوی سازمان علمی – فرهنگی ملل متحد (یونسکو)، به پیشنهاد دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی – واحد رودهن موضوع برگزاری «همایش بین‌المللی هزارمین سال سرایش شاهنامه فردوسی» از سوی معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی تصویب شد.
در این همایش شاهنامه‌پژوهان و ایران‌شناسانی از کشورهایی چون هندوستان، تاجیکستان، هلند، آلمان و سوئد حضور دارند. همایش پیرامون 16 محور اساسی برگزار می‌شود که عبارتند از «نسخـه‌شنـاسـی و چـاپ‌های شـاهنـامـه»، «ویژگی‌های زبانی»، «ابعاد زیبایی‌شناختی»، «ابعاد اسطوره‌ای»، «ابعاد حماسی»، «ابعاد سیاسی_ اجتماعی»، «ابعاد تاریخی»، «جغرافیای شاهنامه»، «انسان‌شناسی در شاهنامه»، «داستان‌پردازی در شاهنامه»، «شاهنامه و سرزمین‌های فارسی زبان»، «ترجمه‌های شاهنامه»، «شاهنامه و فردوسی در جهان امروز»، «اندیشه و خرد در شاهنامه»، « شاهنامه و ادبیات کودک و نوجوان» و « سایر موضوعات بکر و بدیع در زمینه شاهنامه و آفریننده آن».
مهدی ماحوزی، رییس کمیته علمی و محمد نوید بازرگان، دبیر کمیته علمی همایش هستند.
همایش جهانی هزارمین سال سرایش شاهنامه از دوم تا چهارم آذر در سالن دایرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار می‌شود.
با توجه به اهمیت نامگذاری سال ۲۰۱۰ میلادی به مناسبت فرارسیدن هزارمین سال سرایش شاهنامه فردوسی از سوی سازمان علمی – فرهنگی ملل متحد (یونسکو)، به پیشنهاد دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی – واحد رودهن موضوع برگزاری «همایش بین‌المللی هزارمین سال سرایش شاهنامه فردوسی» از سوی معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی تصویب شد.
در این همایش شاهنامه‌پژوهان و ایران‌شناسانی از کشورهایی چون هندوستان، تاجیکستان، هلند، آلمان و سوئد حضور دارند. همایش پیرامون 16 محور اساسی برگزار می‌شود که عبارتند از «نسخـه‌شنـاسـی و چـاپ‌های شـاهنـامـه»، «ویژگی‌های زبانی»، «ابعاد زیبایی‌شناختی»، «ابعاد اسطوره‌ای»، «ابعاد حماسی»، «ابعاد سیاسی_ اجتماعی»، «ابعاد تاریخی»، «جغرافیای شاهنامه»، «انسان‌شناسی در شاهنامه»، «داستان‌پردازی در شاهنامه»، «شاهنامه و سرزمین‌های فارسی زبان»، «ترجمه‌های شاهنامه»، «شاهنامه و فردوسی در جهان امروز»، «اندیشه و خرد در شاهنامه»، « شاهنامه و ادبیات کودک و نوجوان» و « سایر موضوعات بکر و بدیع در زمینه شاهنامه و آفریننده آن».
مهدی ماحوزی، رییس کمیته علمی و محمد نوید بازرگان، دبیر کمیته علمی همایش هستند.
همایش جهانی هزارمین سال سرایش شاهنامه از دوم تا چهارم آذر در سالن دایرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار می‌شود.
«شاهنامه» زبان اقوام ایرانی را به یکدیگر پیوند زده است
فتح‌الله مجتبایی، نخستین سخنران بخش علمی همایش بین‌المللی «هزارمین سال
سرایش شاهنامه فردوسی» از «شاهنامه» به عنوان اثری یاد کرد که قدرت
خودباوری و خودشناسی را در نهاد ما قوت بخشیده و زبان اقوام ایرانی را به
یکدیگر پیوند زده است.به گزارش (ایبنا)، همایش بین‌المللی «هزارمین سال سرایش
شاهنامه فردوسی» به کوشش معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی صبح
امروز (2 آذر) از ساعت 9 صبح در سالن همایش‌های مرکز دایرةالمعارف بزرگ
اسلامی با حضور استادان و شاهنامه‌پژوهان ایرانی و غیر ایرانی آغاز شد.
در نخستین بخش علمی این همایش، فتح‌الله مجتبایی، محمدرضا راشدمحصل و آنا کراسنوولسکا به عنوان اعضای هیات رییسه حضور داشتند. در این بخش سه سخنرانی علمی پیرامون موضوعات «سه حماسه بزرگ در سه زبان: هومر، ویرژیل، فردوسی»، «اسطوره آسمان‌پیمایی کیکاووس» و «شاهنامه و ادبیات فارسی میانه» به ترتیب از سوی فتح‌الله مجتبایی، ابوالقاسم اسماعیل‌پور و کارلو چرتی، از ایتالیا ارایه شد.
نقش حماسه‌های بزرگ در تکوین ملت‌ها
مجتبایی در ارایه مقاله «سه حماسه بزرگ در سه زبان: هومر، ویرژیل، فردوسی» با تاکید بر تاثیر حماسه‌های بزرگ در تکوین و تشکیل ملیت‌ها بزرگ گفت: حماسه‌های ایلیاد و ادیسه در تمدن یونان، انه‌اید در تمدن رم و شاهنامه در تمدن ایران نقش داشته‌اند. برهمین اساس می‌توانیم بگوییم ملت‌های بزرگ همگی دارای حماسه‌های بزرگ هستند.
وی ادامه داد: همچنین حماسه‌های بزرگ از رویدادهای بزرگ پدید آمده‌اند. وجه مشترک تمامی این حماسه‌ها، شکل گرفتن آن‌ها در آغاز تحول‌های اجتماعی و نهظت‌های ملی است. برهمین اساس سه حماسه یاد شده در نوع خود بی‌نظیر هستند. بنابراین این آثار از منظر کیفیت و ارزش‌های ادبی از ماندگارترین آثار این حوزه و از نظرگاه فرهنگی و تاریخی، شایسته تقدیر هستند.
مجتبایی افزود: این سه حماسه به سه زبان شایسته جهان سروده شده‌اند، که در تکوین بشر امروز سهم به‌سزایی داشته‌اند و آن‌را حیات و قوت بخشیده‌اند.
وی به زبان این سه حماسه اشاره و تشریح کرد: گفته می‌شود تمدن امروز غرب بر ویرانه‌های رم و آتن ساخته شده است، اما تمدن رم زاده زبان لاتینی و تمدن آتن زاده شده در دامان زبان یونانی است. تمدن و فرهنگ ایران در دوران اسلامی نیز با زبان پارسی زنده نگه داشته شده و گسترش یافته است.
این پژوهشگر با تاکید بر قدرت یافتن زبان فارسی در «شاهنامه» افزود: رستم در «شاهنامه» و سه شخصیت اصلی دو حماسه دیگر دربرگیرنده خصلت‌های انسانی چون مردانگی، دلاوری، شجاعت و میهن‌دوستی هستند و تمامی این ویژگی‌ها در این سه چهره به تصویر کشیده شده است.
وی در بخش دیگر از صحبت‌هایش به چگونگی شکل‌گیری حماسه هومر اشاره و در ادامه از ویرژیل به عنوان بزرگ‌ترین پیرو هومر یاد کرد که تاریخ شهر رم را به زبان یونانی سروده و یکی از شاهکارهای بزرگ ادبی- تاریخی را آفریده است.
مجتبایی گفت: گذر از هومر و ویرژیل به فردوسی چندان دشوار نیست. همچنان که حماسه‌های آن دو در تحکیم و قدرت ملت‌های آن‌ها نقش داشته‌اند، «شاهنامه» نیز در تحکیم قومیت مردم ایران‌زمین و تثبیت زبان فارسی به عنوان زبان اقوام ایرانی موثر بوده است.
وی ادامه داد: «شاهنامه» در به هم پیوستن زبان اقوام ایرانی در طول اعصار سهم به‌سزایی داشته است. این اثر با بود و نبود ما سروکار دارد. تاریخ ما را زنده و پیوند ما را با گذشته استوار کرده، از سوی دیگر قدرت خودباوری و خودشناسی را در نهاد ما قوت بخشیده است.
وی درباره دیگر ویژگی این اثر کهن اظهار کرد: برخلاف دیگر منظومه‌های حماسی، شاهنامه یک داستان طولانی واحد نیست، بلکه ترکیبی از داستان‌های گوناگون است. در این تنوع یک رشته نامرئی تمامی وقایع را به یکدیگر پیوند می‌دهد و تمامی منظومه از آفرینش جهان آغاز و به مرگ یزدگرد سوم پایان می‌یابد.
مجتبایی یادآور شد: بر همین اساس اغلب اقوام ایرانی پاره‌ای از روایات خود را در شاهنامه باز می‌یابند. فردوسی شاهنامه را 400 سال پس از حمله اعراب به ایران سرود، در آن دوران اغلب شعر سرودن به زبان عربی را نوعی هنر و فضیلت می‌دانستند.
وی در پایان افزود: بنابراین سخن‌سرایی به زبان پارسی پاک و سره از واژه‌های تازی بر خلاف قبول و پسند زمان بود. برهمین اساس سرایش منظومه حماسی بدین‌گونه شهامت می‌خواست و فردوسی آن شهامت لازم را دارا بود.
روایت‌هایی متفاوت از یک داستان
در ادامه ابوالقاسم اسماعیل‌پور پیرامون موضوع «اسطوره آسمان‌پیمایی کیکاووس» سخن گفت.
وی از کیکاووس به عنوان یکی از شخصیت‌های مهم شاهنامه یاد کرد که ویژگی‌ها و ابعاد شخصیتی مهمی دارد و گفت: در مقاله‌ای که ارایه می‌کنم، قصد دارم به ویژگی شخصیتی کیکاووس، یعنی پرواز آسمانی او بپردازم.
برهمین اساس در ابتدا اسماعیل‌پور چکیده‌ای از داستان پرواز آسمانی کیکاووس را ارایه کرد.
وی گفت: هرچند در اوستا فروهرِ کیکاووس در ردیف شهریاران و شاه‌زادگان کیانی ستوده می‌شود و او صاحب فره کیانی است، اما از سفر آسمانی او در اوستای موجود خبری نیست.
این پژوهشگر ادامه داد: پیشینه اسطوره آسمان‌پیمایی کیکاووس به دوران هند و ایرانی (هزاره دوم پس از میلاد) می‌رسد. اما به روایت شاهنامه دیو دژخیم باعث فریب کیکاووس می‌شود و به روایت دینکرد نهم، دیو خشم این وظیفه را برعهده دارد. بنابراین تفاوت‌هایی در روایت شاهنامه و متون پهلوی دیده می‌شود.
وی در پایان به متون تاریخی-اسلامی اشاره و تصریح کرد: در این متون نیز کیکاووس با نمرود مقایسه شده است. زین‌الاخبار گردیزی، روایت طبری یا تاریخ بلعمی نمونه‌هایی از این متون هستند. آخرین سخنران این بخش کارلو چرتی از کشور ایتالیا بود، که پیرامون موضوع «شاهنامه و ادبیات فارسی میانه» صحبت کرد. وی در این بخش مقاله خود را به زبان انگلیسی ارایه کرد.
همایش بین‌المللی «هزارمین سال سرایش شاهنامه فردوسی» از دوم تا چهارم آذر در سالن مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی برپاست.
در نخستین بخش علمی این همایش، فتح‌الله مجتبایی، محمدرضا راشدمحصل و آنا کراسنوولسکا به عنوان اعضای هیات رییسه حضور داشتند. در این بخش سه سخنرانی علمی پیرامون موضوعات «سه حماسه بزرگ در سه زبان: هومر، ویرژیل، فردوسی»، «اسطوره آسمان‌پیمایی کیکاووس» و «شاهنامه و ادبیات فارسی میانه» به ترتیب از سوی فتح‌الله مجتبایی، ابوالقاسم اسماعیل‌پور و کارلو چرتی، از ایتالیا ارایه شد.
نقش حماسه‌های بزرگ در تکوین ملت‌ها
مجتبایی در ارایه مقاله «سه حماسه بزرگ در سه زبان: هومر، ویرژیل، فردوسی» با تاکید بر تاثیر حماسه‌های بزرگ در تکوین و تشکیل ملیت‌ها بزرگ گفت: حماسه‌های ایلیاد و ادیسه در تمدن یونان، انه‌اید در تمدن رم و شاهنامه در تمدن ایران نقش داشته‌اند. برهمین اساس می‌توانیم بگوییم ملت‌های بزرگ همگی دارای حماسه‌های بزرگ هستند.
وی ادامه داد: همچنین حماسه‌های بزرگ از رویدادهای بزرگ پدید آمده‌اند. وجه مشترک تمامی این حماسه‌ها، شکل گرفتن آن‌ها در آغاز تحول‌های اجتماعی و نهظت‌های ملی است. برهمین اساس سه حماسه یاد شده در نوع خود بی‌نظیر هستند. بنابراین این آثار از منظر کیفیت و ارزش‌های ادبی از ماندگارترین آثار این حوزه و از نظرگاه فرهنگی و تاریخی، شایسته تقدیر هستند.
مجتبایی افزود: این سه حماسه به سه زبان شایسته جهان سروده شده‌اند، که در تکوین بشر امروز سهم به‌سزایی داشته‌اند و آن‌را حیات و قوت بخشیده‌اند.
وی به زبان این سه حماسه اشاره و تشریح کرد: گفته می‌شود تمدن امروز غرب بر ویرانه‌های رم و آتن ساخته شده است، اما تمدن رم زاده زبان لاتینی و تمدن آتن زاده شده در دامان زبان یونانی است. تمدن و فرهنگ ایران در دوران اسلامی نیز با زبان پارسی زنده نگه داشته شده و گسترش یافته است.
این پژوهشگر با تاکید بر قدرت یافتن زبان فارسی در «شاهنامه» افزود: رستم در «شاهنامه» و سه شخصیت اصلی دو حماسه دیگر دربرگیرنده خصلت‌های انسانی چون مردانگی، دلاوری، شجاعت و میهن‌دوستی هستند و تمامی این ویژگی‌ها در این سه چهره به تصویر کشیده شده است.
وی در بخش دیگر از صحبت‌هایش به چگونگی شکل‌گیری حماسه هومر اشاره و در ادامه از ویرژیل به عنوان بزرگ‌ترین پیرو هومر یاد کرد که تاریخ شهر رم را به زبان یونانی سروده و یکی از شاهکارهای بزرگ ادبی- تاریخی را آفریده است.
مجتبایی گفت: گذر از هومر و ویرژیل به فردوسی چندان دشوار نیست. همچنان که حماسه‌های آن دو در تحکیم و قدرت ملت‌های آن‌ها نقش داشته‌اند، «شاهنامه» نیز در تحکیم قومیت مردم ایران‌زمین و تثبیت زبان فارسی به عنوان زبان اقوام ایرانی موثر بوده است.
وی ادامه داد: «شاهنامه» در به هم پیوستن زبان اقوام ایرانی در طول اعصار سهم به‌سزایی داشته است. این اثر با بود و نبود ما سروکار دارد. تاریخ ما را زنده و پیوند ما را با گذشته استوار کرده، از سوی دیگر قدرت خودباوری و خودشناسی را در نهاد ما قوت بخشیده است.
وی درباره دیگر ویژگی این اثر کهن اظهار کرد: برخلاف دیگر منظومه‌های حماسی، شاهنامه یک داستان طولانی واحد نیست، بلکه ترکیبی از داستان‌های گوناگون است. در این تنوع یک رشته نامرئی تمامی وقایع را به یکدیگر پیوند می‌دهد و تمامی منظومه از آفرینش جهان آغاز و به مرگ یزدگرد سوم پایان می‌یابد.
مجتبایی یادآور شد: بر همین اساس اغلب اقوام ایرانی پاره‌ای از روایات خود را در شاهنامه باز می‌یابند. فردوسی شاهنامه را 400 سال پس از حمله اعراب به ایران سرود، در آن دوران اغلب شعر سرودن به زبان عربی را نوعی هنر و فضیلت می‌دانستند.
وی در پایان افزود: بنابراین سخن‌سرایی به زبان پارسی پاک و سره از واژه‌های تازی بر خلاف قبول و پسند زمان بود. برهمین اساس سرایش منظومه حماسی بدین‌گونه شهامت می‌خواست و فردوسی آن شهامت لازم را دارا بود.
روایت‌هایی متفاوت از یک داستان
در ادامه ابوالقاسم اسماعیل‌پور پیرامون موضوع «اسطوره آسمان‌پیمایی کیکاووس» سخن گفت.
وی از کیکاووس به عنوان یکی از شخصیت‌های مهم شاهنامه یاد کرد که ویژگی‌ها و ابعاد شخصیتی مهمی دارد و گفت: در مقاله‌ای که ارایه می‌کنم، قصد دارم به ویژگی شخصیتی کیکاووس، یعنی پرواز آسمانی او بپردازم.
برهمین اساس در ابتدا اسماعیل‌پور چکیده‌ای از داستان پرواز آسمانی کیکاووس را ارایه کرد.
وی گفت: هرچند در اوستا فروهرِ کیکاووس در ردیف شهریاران و شاه‌زادگان کیانی ستوده می‌شود و او صاحب فره کیانی است، اما از سفر آسمانی او در اوستای موجود خبری نیست.
این پژوهشگر ادامه داد: پیشینه اسطوره آسمان‌پیمایی کیکاووس به دوران هند و ایرانی (هزاره دوم پس از میلاد) می‌رسد. اما به روایت شاهنامه دیو دژخیم باعث فریب کیکاووس می‌شود و به روایت دینکرد نهم، دیو خشم این وظیفه را برعهده دارد. بنابراین تفاوت‌هایی در روایت شاهنامه و متون پهلوی دیده می‌شود.
وی در پایان به متون تاریخی-اسلامی اشاره و تصریح کرد: در این متون نیز کیکاووس با نمرود مقایسه شده است. زین‌الاخبار گردیزی، روایت طبری یا تاریخ بلعمی نمونه‌هایی از این متون هستند. آخرین سخنران این بخش کارلو چرتی از کشور ایتالیا بود، که پیرامون موضوع «شاهنامه و ادبیات فارسی میانه» صحبت کرد. وی در این بخش مقاله خود را به زبان انگلیسی ارایه کرد.
همایش بین‌المللی «هزارمین سال سرایش شاهنامه فردوسی» از دوم تا چهارم آذر در سالن مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی برپاست.