پـــــــور تــــــوس

سال ۱۳۸۸،سال فردوسی بزرگ

پـــــــور تــــــوس

سال ۱۳۸۸،سال فردوسی بزرگ

نمیرم ازین پس

سی سال یا سی و پنج سال طول کشید. چندان تفاوتی هم ندارد. مهم اثر جاودانی بود که برای ما خلق شد. حماسه ای که کاستی های تاریخ را آن جا که به مقتضای زمان سکوت اختیار کرده است، جبران می سازد. خاطره های جمعی ایرانیان را شکل می دهد. کتابی که می توان در آن از حقایق فکری، فلسفی و روانی ملت سراغ جست.  

فردوسی از نجیب زادگان توس و از میان طبقه ای موسوم به دهقانان برخاسته بود. آن ها عموماً از راه درآمد املاک موروثی روزگار می گذراندند و خود را به دفاع از فرهنگ و ارزش های قومی و سرزمینی که در آن سکونت داشتند پایبند می دیدند. به غیر از نام خود و پدرش که در نخستین ترجمه های شاهنامه به زبان عربی آمده است، اطلاعات دقیق دیگری از خانواده و اقوامش در دست نیست؛ البته اصراری نیز بر آن نداریم که فردوسی یعنی استاد سخن و همین برایمان کافی است. 

حکیم خاطره جمعی قوم ایرانیان را در طول قرن ها با رساترین بیان، آنچنان زنده نگه داشت که تا ابد نمی میرد و آگاهانه از ماحصل عمرش می دانست:
"نمیرم از این پس که من زنده ام                                                     که تخم سخن را پراکنده ام" 

بر خلاف آنچه مشهور است، آغاز سرایش شاهنامه مربوط به سال ها پیش از به سلطنت رسیدن سلطان محمود غزنوی است و بنابراین تنها دلیل آن را باید علاقه شخصی استاد به این کار دانست. او بهترین ایام زندگیش را وقف شاهنامه کرد و تمامی دارایی های خود را اندک اندک هزینه کرد تا جایی که در ایام پیری که اتفاقاً مقارن با روزگار قحطی و گرسنگی خراسان بود، دیگر هیچ نداشت. 

فردوسی درس خرد می دهد؛ درس راستی، فتوت و فضیلت می دهد. نبرد خوبی و بدی را روایت می کند. پهلوانان نمونه های متعالی انسانی هستند که عمر خویش را به تمامی در خدمت همنوعانشان می گذرانند و در مقابل شخصیت های دیگر همچون ضحاک و سلم و تور مأموران اهریمنند و قصد نابودی و فساد در امور جهان را دارند.

یونان با حماسه هومر جاودانه شد و ایران با شاهنامه فردوسی
این اثر عظیم نه تنها بزرگترین و پر مایه ترین مجموعه شعر است که از عهد سامانی و غزنوی به یادگار مانده بلکه مهمترین سند عظمت زبان فارسی و بارزترین مظهر شکوه و رونق فرهنگ و تمدن ایران قدیم و خزانه لغت و گنجینه ادبیات فارسی است. 

شاهنامه، حدود شصت هزار بیت و دارای سه دوره اساطیری، پهلوانی، تاریخی است از دیگر ویژ گی های مهم آن می توان موارد زیر را نام برد:
1.یک‌پارچگی سیاسی: در سراسر شاهنامه هیچ دوره‌ای نیست که ایران بدون فرمان‌روا باشد حتّی فرمان‌روای بیگانه‌ای چون اسکندر را از تاریخ حذف نکرده، بلکه هویت ایرانی بدو داده‌اند.

2. یک‌پارچگی جغرافیایی: از آغاز شاهنامه تا دوران فریدون، فرمان‌روایان ایرانی بر کلّ جهان فرمان می‌رانند و از ایرج به بعد بر ایران‌شهر که تا پایان شاهنامه کانون رویدادهاست، هرچند در دوره‌های مختلف مرزهای ایران‌شهر تغییر می‌کند. مثلاً زمانی ارمنستان بخشی از قلمرو ایران است و زمانی دیگر نیست.

3. یک‌پارچگی روایات: در شاهنامه برخلاف دیگر منابع فارسی و عربی دربارة تاریخ ایران روایات یک‌دست است. بدین‌معنی که خواننده هیچ‌گاه با روایات گوناگونی از یک رویداد واحد روبه‌رو نمی‌شود.

ادامه مطلب ...

برنامه‌های جشنواره شاهنامه‌خوانی عشایر و آئین‌های پهلوانی

به گزارش خبرنگار فارس، جزئیات برنامه جشنواره «شاهنامه‌خوانی عشایر و آئین‌های پهلوانی» که روز 8 خرداد برگزار می‌شود، به شرح ذیل است:

بخش اول:
سرود جمهوری اسلامی ایران و قرائت قرآن مجید ، 10:05-10
برخوانی شاهنامه فردوسی/ اسماعیل قادرپناه، 10:15- 10:05
اجرای گروه مرشدان زورخانه‌ای: فریبرز سیروان سینا و محمد بین نوروزی کردستان، 10:25- 10:15
سخنرانی محمد علی معلم دامغانی (رئیس فرهنگستان هنر)، 10:35- 10:25
شاهنامه‌خوانی ابوالقاسم دهقان/ الیگودرز، 10:45- 10:35
اجرای حماسی خوانی مرشد علیرضا حجتی/یزد ، 10:55- 10:45
نقالی آسید مصطفی سعیدی/ بروجرد ، 11:05- 10:55
اجرای گروه ساز‌های کوبه‌ای/کرمان- سرپرست: مرشد پوریا حسین‌نژاد، 11:20- 11:05
نیایش خوانی مرشد علی ناری/ سبزوار ، 11:30- 11:20
بازدید از نمایشگاه مجموعه آثار شاهنامه فرهنگستان هنر، 12:45- 12:30
نماز و ناهار، 14- 12:45

بخش دوم: شاهنامه‌خوانی در فرهنگ و هنر عشایر ایران
اجرای کرنا نوازی و نقاره‌زنی/ قشقایی ، 14:10- 14:00
شاهنامه‌خوانی اصفهان/جواد خسروی‌نیا، 14:20- 14:10
شاهنامه‌خوانی کهگیلویه و بویر احمد/ محمدعلی نیک نهاد، 14:30- 14:20
شاهنامه‌خوانی بختیاری/ مراد عباسپور و فریبرز عباسپور، 14:40- 14:30
شاهنامه‌خوانی لکی/ علی دلفان، 14:50- 14:40
شاهنامه‌خوانی کردی/ اسماعیل ططری، 15:00- 14:50
اجرای گروه سازهای کوبه‌ای/ کرمان سرپرست: مرشد پوریا حسین‌نژاد، 15:15- 15:00
اجرای "کرنانوازی " و "دهل‌نوازی "/ بختیاری، 15:15- 15:15
شاهنامه‌خوانی خراسان/ محمد ناصری، 15:25- 15:15
شاهنامه‌خوانی لرستان/ بهزاد پاکدل، 15:55- 15:45
شاهنامه‌خوانی خوزستان/ نوربخش احمدزاده و نیوشا احمدزاده، 16:05- 15:55
اجرای گروه ورزش زورخانه با مرشدی مهدی تمولی/ تهران و کرج، 16:30- 16:15

جشنواره «شاهنامه‌خوانی عشایر و آئین‌های پهلوانی» در تالار ایران ساختمان مرکزی فرهنگستان هنر واقع در تهران، خیابان ولیعصر، تقاطع خیابان طالقانی، پلاک 1552 برگزار می‌شود.

برگزاری جشنواره شاهنامه‌خوانی عشایر و آیین‌های پهلوانی

جشنواره شاهنامه‌خوانی عشایر و آیین های پهلوانی امروز هشتم خردادماه در فرهنگستان هنر برگزار می‌شود.
شاهنامه در فرهنگ عشایر نقش مؤثری دارد
اردشیرصالح پور عضو گروه فرهنگ و هنر عشایری فرهنگستان هنر اظهار داشت: شاهنامه، میراث گرانسنگ فرهنگ و هویت ایرانی برای شناخت و معرفت شناسی ایران است.
وی افزود:معتقدم یکی از منابع شناخت فرهنگ و هویت ایرانی،شاهنامه است.
عضو گروه فرهنگ و هنر عشایری فرهنگستان هنر تصریح کرد: شاهنامه به عنوان میراث فرهنگ حماسی بشر قابل اعتناست.
وی عنوان کرد: شاهنامه بلافاصله در یکی از اماکن ورزشی(زورخانه) تأثیر بسزایی گذاشت و حتی در فرهنگ زورخانه ای نقش مؤثری دارد.
صالح پوراظهار داشت: دردوره صفویه مکانی به نام قهوه خانه در اصفهان محل تجلی گاه نقالان شد و آنها با تجمیع در این مکان به شاهنامه متوسل شدند و به نقالی و شاهنامه خوانی پرداختند. شاهنامه در آیین سخن‌وری متجلی شده و یکی از وجوه شاهنامه در این مورد است.
عضو گروه فرهنگ و هنر عشایری فرهنگستان هنرگفت:وجه سوم شاهنامه درفرهنگ عشایرایران است به این معنا که شاهنامه یکی از سنت های فرهنگ عشایرکشور به شمار می رود.
وی یادآورشد: در این جشنواره به نمایش و موسیقی توجه ویژه ای خواهیم داشت و در دو بخش باستانی و پهلوانی برگزار خواهیم کرد.
صالح پوراظهار داشت: ما سعی کرده ایم از ایلات مختلف نظیرقشقایی، بختیاری، لک ها، کردها، خراسن، بوشهر و کهکیلویه و بویراحمد استفاده کنیم چرا که سبک و سیاق عشایرخوانی درشاهنامه خوانی بسیار متفاوت از یکدیگراست.
وی عنوان کرد: یک عشایری شاهنامه را با گویش محلی به نگارش درآورده که جلد اول آن به زبان عشایری منتشر خواهد شد.
عضو گروه فرهنگ و هنر عشایری فرهنگستان هنر درادامه گفت: دراین جشنواره از ابوالقاسم دهقان ساکن روزستای ده سفیرالیگودرزتجلیل خواهیم کرد.

دعوت از بهترین مرشدان کشور در جشنواره شاهنامه‌خوانی عشایر و آیین‌های پهلوانی
فرهاد طلوع کیان دبیر فدراسیون پهلوانی و زورخانه‌ای اظهارداشت:ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای به عنوان میراث کهن ایرانیان به شمار می‌رود که شاهنامه دراین ورزش تأثیربسزایی گذاشته است.
وی افزود: با پیگیری های صورت گرفته طی دوسال گذشته، فدراسیون پهلوانی و زورخانه ای در جلسه 518 شورای فرهنگ عمومی در تاریخ 10 آذر سال گذشته مصوبه ای مبنی بر ترویج آیین پهلوانی را تدوین کرد.
دبیر فدراسیون پهلوانی و زورخانه ای تصریح کرد: در این مصوبه ضمن اشاره به اهمیت موضوع پهلوانی و زورخانه ای وظایف تک تک نهادها و سازمان ها در این مصوبه لحاظ شد. حتی حضور فدراسیون در فرهنگستان هنر باعث حل بسیاری از مشکلات اصلی این ورزش شد.
وی عنوان کرد:شعار فدراسیون در این جشنواره «احیای ورزش ملی و عزم ملی» است.
طلوع کیان اظهار داشت: شاهنامه فردوسی اصلی‌ترین منبع برای مرشدان است.
او گفت:متأسفانه ما در مورد مرشدان غفلت‌هایی کرده‌ایم که باید این کاستی‌ها را جبران کنیم.
دبیر فدراسیون ورزش های پهلوانی و زورخانه ای تصریح کرد: دراین جشنواره سعی کرده ایم از بهترین مرشدان همچون حجتی از یزد، ناری از سبزوار، گروه نوروزی از کردستانی و گروهی از کرمان را دعوت کنیم.
ایجاد جهانی فردوسی در پرونده ثبت هزاره شاهنامه
یاسرموحد فرد دبیر کل بنیاد فردوسی اظهار داشت: امسال با توجه به ثبت هزاره جهانی شاهنامه، مذاکراتی با فرهنگستان هنر و فدراسیون ورزش‌های پهلوانی و زورخانه‌ای انجام دادیم.
وی افزود:با پیگیری‌های سازمان اسناد و کتابخانه ملی قرار است هر ساله جوایز فردوسی از سوی ایران برای میراث مکتوب جهانی اهدا شود.
دبیرکل بنیاد فردوسی تصریح کرد: ویژه برنامه‌های جشنواره ظهر امروز ساعت 30/13 در سرای اهل قلم نمایشگاه آغاز و تا هشتم خردادماه ادامه خواهد داشت.

رونمایی از آثار مصورشاهنامه برای کودکان و نوجوانان
مسعود ناصری سرپرست مؤسسه فرهنگی، هنری صبا اظهار داشت: مؤسسه فرهنگی، هنری صبا همزمان با فرهنگستان هنر از چهارسال پیش هم زمان با بزرگداشت روز فردوسی در کنارهمایش های علمی، پژوهشی اقدام به برگزاری بخش های تجسمی و هنری مربوط به نمایش شاهنامه کرده است.
وی افزود: سال گذشته نمایشگاهی از 30 صحنه ماندگار شاهنامه فردوسی در حدود 800 سال گذشته تصویر شده توسط اساتید برگزار شد و امسال هم این نمایشگاه را برگزار خواهیم کرد اما تفاوت نمایشگاه امسال با سال گذشته تکمیل صحنه ها است.
سرپرست مؤسسه فرهنگی، هنری صبا اظهار داشت: با همکاری کانون پرورشی کودکان و نوجوانان آثار مصورسازی شده برای کودکان توسط اساتید انجام شده که در زمان برگزاری جشنواره رونمایی خواهد شد.  

 پسکردجشنواره شاهنامه‌خوانی عشایر و آیین‌های پهلوانی به خرداد  

جایگاه داستان رستم و زنون در میان داستان‌های حماسی

حماسه گونه‌ای از شعر است که در آن از جنگ‌ها و دلاوری‌ها و مردانگی‌ها سخن می‌رود و نیز ، افتخارات و بزرگی‌های قومی و فردی ملتی که شامل همه نمادهای مختلف زندگی آنان باشد ، بیان می‌شود. در شعر حماسی اعمال و مسائل پهلوانی ، چه به وسیله یک ملت انجام بگیرد و چه به وسیله یک فرد به انجام برسد ، بیان می شود و به صورت داستان یا داستان هایی در می آید که به صورتی کامل و مرتب و منظم ترتیب داده شده است. نقطه ی شروع و پایان معلومی دارد. این گونه داستان ها ناقص و نارسا نیستند و هر خواننده با ذوقی با خواندن و شنیدن آن به راحتی به نتیجه می رسد و از چند و چون کار داستان آگاه می گردد.

در یک منظومه حماسی ، شاعر هیچگاه عواطف شخصی خویش را در اصل داستان وارد نمی کند و آن را به پیروی از امیال خویش تغییر نمی دهد و آن را به شکل جدیدی آن طور که خود بپسندد یا معاصرانش بخواهند در نمی آورد و به همین ترتیب در سرگذشت یا شرح قهرمانی های پهلوانان و کسانی که توصیف می کند هرگز دخالتی نمی ورزد و به نام و آرزوی خویش در باب آنها داوری نمی کند. شاعر هر آنچه را که در اصل داستان شنیده است ، معمولاً سعی می کند بدون کم و کاست بر صفحه کاغذ بیاورد ، یعنی نه چیزی به ا صل داستان می افزاید و نه چیزی از آن کم می کند ، همانگونه که در شاهنامه و دیگر منظومه های حماسی می بینیم . بهتر است بگوییم منظومه های  حماسی در این مورد ، شبیه منظومه های تمثیلی هستند و با اشعار غنایی کاملاً تفاوت دارند ، چرا که در شعر غنایی وظیفه عمده شاعر این است که در اصل داستان تغییراتی به وجود بیاورد ، آن طور که دوست دارد . به بیان ساده تر در شعر غنایی عواطف و احساسات انسان دخالت دارد ، در حالی که در اشعار حماسی ، احساسات شخصی دخالت ندارند. در اینجا شاعر شرح پهلوانی ها و دلاوری ها و احساسات مختلف مردمان یک روزگار ، و فداکاری و نبرد و نشانه های میهن پرستی و میهن دوستی ملتی را شرح می دهد ، حتی اگر در نظر

نسل های ملتی ناپسند و زشت باشد. او همه آنها را آنگونه که بوده اند وصف می کند و هیچ گاه در آن وصف ، دخالت مستقیم ندارد و هرگز خود را به صفحه ی وقایع و اتفاقات وارد نمی‌کند وخود درباره ی آن حوادث یا اشخاص داوری نمی کند.

می توان این گونه عنوان نمود که در رستم و زنون ، الماس خان یک حماسه نساخته ، بلکه افسانه ای را به وجود آورده است . گویا سرهنگ الماس خان به این مسأله نظر نداشته است که فردوسی عنوان نموده است حماسه من افسانه نیست و من هیچ چیز بدان نیفزوده ام و یا چیزی از آن کم نکرده ام . آری فردوسی یک حماسه بزرگ ساخته است نه یک افسانه ارزشمند.

الماس خان به میل خود در اشعار دخالت نموده و درآن دخل و تصرف کرده است . او می خواهد حماسه را تقلید کند. در ضمن بیان مطالب به مواردی که به حماسه مربوط می شود اشاره داشته است اما به احتمال زیاد ، بقیه پرداخته ذهن اوست ، زیرا که از ظاهر منظومه مشخص است که این کار پرداخته ذهن نقالان است .این خود حماسه نیست ، بلکه تقلیدی از حماسه است . باید یک فردوسی باشد تا بتواند حماسه ای به وجود بیاورد.  الماس خان در این منظومه به واقع مقدمه ای از حماسه را بیان نموده است حماسه ای که در ان عامیانگی به فراوانی یافت می شود.

نمونه های فراوانی در رستم و زنون الماس خان وجود دارد که همگی گواه بر مجعول بودن داستان و نمودار آگاهی های ناقص سراینده است :

زال خدا را برای کمک به رستم به ائمه اطهار قسم می دهد ، انگار سراینده زمان رستم و ائمه اطهار را نمی دانسته که چنین سخن گفته است :

دانای لایزال شال پروردگار            بیاوه و داد جهان پهلوان

و حق حاجت ائمه اطهار              فرصت باورو ژی دیو دمان (ب841-840)

وزیر داشتن طوس که پهلوان و سپهسالار لشکر ایران است ، باز یکی از نمونه هایی است که نشان از سطح سواد و آگاهی اندک سراینده دارد :

طلب کرد و پیش وزیر پرفام          بنویسه نامه پی ایران مقام (ب71)

قهرمانانی با نام های عظیم ، زنون ، صمصام ، زرعلی ، سالوس و بنگوش بن عاد ، خود نماینده میزان آگاهی الماس خان می باشد ، مثلاً همین نام زنون که در داستان ، توسط سراینده انتخاب شده است از نامش پیداست که با رستم معاصر نیست،بلکه نامی محترم در میان صوفیه است :

بواچیم نبرد زنون و رستم          پری عزیزان یاران هام دم (ب 4 )

از شفاعت رسول (ص)در روز محشر بحث کرده است که باز به مجهول بودن داستان کمک می‌کند :

یاران هام دم وعده صلواتن               محمد شفیع روی کائناتن (ب965)

از قیصر چین نام برده است و انگار متوجه نبوده است که چین ، خاقان داشته است و قیصر لقب پادشاهان روم بوده است نه چین .

ژ یک لانیشتن قلماخ بیدین        ژبزم بساط قیصر شاه چین (ب529)

الماس خان کندوله ای یک حال و هوای عرفانی نیز در داستان وارد نموده است و این نشأت گرفته از بینش مذهبی اوست. در لحظه لحظه داستان ، خود آگاه یا ناخودآگاه ، مسأله بینش مذهبی الماس خان در ادبیات مختلف بیان می شود. گاهی به آیات قرآن اشاره دارد ، زمانی به روز محشر ، گاهی به نماز و مواقعی به مسائل مختلف عرفانی دیگر.

بعد از این در ضمن بیان مطالب اشاراتی به هر یک از موارد بالا خواهد شد.به عنوان نمونه اعتقادی که الماس خان به روز محشر دارد در ابیات مختلفی بیان شده است :

بابو ژ فرزند فریاد رس نوی                 چون روز محشر کس و کس نوی (ب187)

زمانی که حتی پدر از فرزند خویش بی خبر است و هر کسی به فکر خودش می باشد ، که دقیقاً اشاره کاملی است به سوره ی مبارکه عبس آیات 32تا 37.

در  جایی از داستان ،  رستم به گیو می گوید که برایش باده خوشگوار آماده کند  ، در واقع رستم به گیو فرمان می دهد . این یک ابتکار بسیار زیباست که توسط سراینده داستان انجام می گیرد. در واقع یک مراد و مریدی است و به هیچ وجه فساد نیست :

رستم وات و گیو باده خوشگوار            باور و مصاف عرصه کارزار (ب656)

به زیبایی هر چه تمام تر عنوان می کند که فرامین مراد را بی کم و کاست باید انجام داد و در بجا آوردن آن کمترین تعللی نباشد داشت . در واقع یادآور این بیت زیبای حافظ شیرازی است :

به می سجاده رنگین کن گرت پیر مغان گوید     که سالک بی خبر نبود ز راه و رسم منزل‌ها

در شروع تمام نامه هایی که در داستان نوشته می شود و در قسمت شکل شناسی داستان به طور کامل توضیح داده خواهد شد ، قبل از هر چیز نام خداوند زینت بخش مطالب دیگر است و این نیز ، برگرفته از دید و بینش مذهبی الماس خان می باشد.

اول نویسا نام خداوند              قادر قیوم بی مثل و مانند (ب73)

سوگندهایی که در بیشتر جاهای داستان وجود دارد،باز از همان دید مذهبی او ناشی می شود . راز و نیازهای پهلوانان با خداوند و سخن گفتن با پروردگار ، هنگامی که از همه چیز قطع امید شده است و دیگر از دست کسی کاری برنمی آید ، پهلوان ، تنها نقطه امید را خداوند می داند . دست به دعا می شود و  از او طلب کمک می نماید:

ملرزاژ زور بازوی او بیدن            پناه برد و ذات رب العالمین ( ب 684)

پادشاه (البته پادشاه بزرگ و عادل ) چون مظهر شهامت ، شرافت ، مردانگی ، راستگویی و صداقت می باشد قاعدتاً دعایش نیز به خاطراین که در کمال صداقت می باشد ، در درگاه خداوند مستجاب می گردد. پهلوان نیز با همان خصوصیات بالا ، نیایش و دعایش در درگاه حق پذیرفته می شود. در واقع این یک نیایش کارساز است که به انقلاب فضای داستان و دگرگون شدن حال و کار قهرمانان می انجامد :

قدری دعا کرد و صدق و یقین            رواج بی دعای زال سهمگین (ب693)

یکی از لوازم به وجود آمدن منظومه های حماسی ، بیان و گردش روایات است در دهان مردم روزگاران مختلف . یعنی روایات در افواه مردم می گردد و همین ، سبب به وجود آمدن منظومه های حماسی می شود. در این حالت به خاطر دخالت نقالان و قصه گویان و سلیقه های مختلف ، تغییراتی در اجزاء روایات به وجود می آید ، اما مطمئناً اصل داستان هیچ تغییری پیدا نمی کند. شاعری که قصد سرودن حماسه و منظومه های حماسی را دارد ، به ناچار محتاج شنیدن روایاتی شفاهی است که دهان به دهان توسط مردم می گردد و بیان می شود و این برای نزدیک ساختن اثر او به ذوق همگنان ضروری است.

بیشتر منظومه های حماسی ما مبتنی بر مآخذ شفاهی است ، یعنی همان روایاتی که سینه به سینه از پدرانمان نقل شده و تا به امروز که زمان شاعر مورد بحث ماست رسیده است ، که او نیز بر اساس آن حماسه خود را بیان می نماید ، الماس خان در نوشتن رستم وزنون و داستان های دیگر خود ، به حماسه هایی چون : فرامرزنامه ، برزونامه ، جهانگیرنامه و .... نظر داشته است . این درست همان چیزی است که فردوسی در شاهنامه بدان توجه نداشته است. بهترین دلیل آن آمدن نام سام جوان و نبردهای او در داستان رستم و زنون است و این که او فرزند فرامرز می باشد. این حکایت دقیقاً در جهانگیرنامه که یکی از منظومه های مفصل حماسی است بیان شده است و در آنجا عنوان گشته که فرامرز ، پسری به نام سام دارد. نیز ذکر نام برزو ، فرزند سهراب و نبرد او با رستم و شناختن رستم برزو را که در برزو نامه به آن اشاره شده است بدین ترتیب معلوم می گردد که الماس خان این منظومه های حماسی را به نحوی خوانده و یا به خاطر داشته است ، سپس آن را در داستان های خود به کار برده است.

شاعرانی که بعد از فردوسی به نظم بقیه داستان های ایران اهتمام ورزیده اند که حتی بعضی از آنها از استادان برجسته شعر فارسی به حساب می آیند . هیچ کدام از راهی که فردوسی ، حماسه سرای بزرگ ادبیات پدید آورد ، منحرف نشدند و حتی از شیوه بیان و طرز فکر و سبک گفتاری او نیز تقلید نمودند.

در دوره ی افشاریه ، الماس خان کندوله ای یکی از کسانی است که افتخار تقلید از شعرهای حماسی فردوسی را داشت . او از این شیوه پیروی کامل نمود و تمام تلاش خود را مبنی بر این که حتی از طرز فکر و سبک گفتاری او نیز تقلید نماید ، به کار گرفت. اما مسأله بسیار مهم این است که نه الماس خان و نه هیچ کدام از استادان مسلمی که بعد از فردوسی به تقلید از او شعر می گفتند ، هرگز به پای سخن سرای بزرگ ادبیات فارسی نرسیدند و نتوانستند به مانند او در سرودن داستان ها ، قدرت و مهارت خود را نشان دهند و کار شاعری را به واقع به ساحری برسانند. اما از حق نباید گذشت که گرچه الماس خان نتوانسته به پای فردوسی برسد اما در بعضی موارد به خوبی از عهده ی نظیره گویی برآمده است . او توانسته به روح و ماهیت حماست ملی ایران پی ببرد و آن را به نحوی که باید ، به نظم درآورد. با ظرافت خاصی داستان هایی را به وجود آورده است که این کار ، از عهده هر شاعری ساخته نیست.

جدا از همان اشکال عمده که قبل از این توضیح داده شد یعنی دخالت در اصل داستان و تغییر دادن آن به میل خود که البته در اینجا اصلی وجود ندارد اما سراینده در همان چیزی که شنیده دخل و تصرف نموده است ، باید متذکر شد که در باقی موارد به خوبی توانسته است تقلید را به انجام برساند و بر خلاف فردوسی که در انتخاب روایات خود به افسانه های بی بنیاد و یا دخیل توجهی نمی کرد ، آن طور که مشخص است در حماسه خود از افسانه های بی بنیادی نیز کمک گرفته و مطالب خود را به همراه آن تکمیل نموده است. مایه ظهور این قبیل موارد ، افکار و تمدن و عقاید ایرانیان در ایام اسلامی است.

میرزاالماس خان به تقلید از فردوسی ، در آراستن صحنه های نبرد و قتال و توصیف مجالس نشاط و طرب و بیان افکار پهلوانی و توصیف لشکرکشیها و جنگ ها به مدارج بالایی دست پیدا نموده است . البته باید متذکر شد که شکوه ابیات الماس خان ، هرگز به پای شاهنامه فردوسی نمی رسد. او در بیشتر قسمت های داستان منظومه خود را بر اساس روایات و داستان های ملی ساخته است و از آنچه که در میان مردم و در متون کتب و بر صحائف و اوراق موجود بوده عدول ننموده است و نیز به دروغ و اکاذیب نپرداخته است.